มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย อยุธยา

ศาสตราจารย์ประกิต (จิตร) บัวบุศย์ ราชบัณฑิตสำนักศิลปกรรม ราชบัณฑิตยสถานและบูรพาจารย์อีกท่านหนึ่งของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ได้ศึกษาวิจัยพบว่ามหาวิทยาลัยนาลันทา เป็นแหล่งศิลปวัฒนธรรมสำคัญแห่งหนึ่งในสมัยต้นๆ กล่าวคือ สกุลศิลปะของสมัยคุปตะจากศูนย์กลางที่มหาวิทยาลัยนาลันทา แผ่เข้าสู่สุวรรณภูมิ (ประเทศไทย) ระยะแรกก่อนสุโขทัย - เชียงแสน เมื่อประมาณ พ.ศ. ๙๐๐ - ๑๓๐๐ เป็นศิลปะของพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายาน เช่น พระพุทธรูปสลักหินปูนสีเทาและสีเทาหม่น ทั้งขนาด ใหญ่และขนาดย่อม (นับเป็นคลื่นพุทธศาสนาคลื่นที่ ๓) และสกุลศิลปะของสมัยปาละและเสนา จากศูนย์กลางที่มหาวิทยาลัยนาลันทาแผ่เข้าสู่สุวรรณภูมิ (ประเทศไทย) ระยะที่ ๒ ก่อนสุโขทัย - เชียงแสน เมื่อประมาณ พ.ศ. ๑๓๐๐ - ๑๘๐๐ ซึ่งเป็นช่วงที่นิกายตันตระหรือมนตรยาน และนิกายวัชรยานของพระพุทธศาสนาฝ่ายมหายานกำลังเจริญรุ่งเรืองอยู่ที่มหาวิทยาลัยนาลันทา ศิลปะที่แผ่เข้ามา เช่น พระพุทธรูปสลักหินทรายสีครีมและ สีแดง (คลื่นพุทธศาสนา คลื่นที่ ๔)๖