งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาแนวคิดเกี่ยวกับเสนาสนะในทางพระพุทธศาสนา วัตถุประสงค์ในการศึกษาวิจัยเพื่อศึกษาเกี่ยวกับความหมาย การสร้างเสนาสนะ องค์ประกอบและประเภทของเสนาสนะ พร้อมทั้งวิเคราะห์คุณค่าในฐานะปัจจัย ๔ เป็นบุญกิริยาวัตถุและสถานที่ปฏิบัติธรรมของพุทธบริษัทเพื่อประยุกต์ใช้ในสังคมปัจจุบัน การวิจัยนี้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงเอกสารการศึกษาวิจัยพบว่า เสนาสนะในทางพระพุทธศาสนามี ๒ ประเภท คือ
เสนาสนะตามธรรมชาติ หมายถึง โคนไม้ ป่า ถ้ำ เป็นการใช้ทรัพยากรทางธรรมชาติที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด กล่าวคือ เป็นที่สำหรับปฏิบัติธรรมและเผยแผ่ศาสนธรรมของพระสงฆ์ผู้ออกจากเรือนบวชอุทิศตัวต่อพรหมจรรย์และเสนาสนะที่สร้างขึ้น หมายถึง กุฎี วิหาร ปราสาท ศาลาการเปรียญ ห้องตึกแถวโรงเรียน เป็นการเปิดโอกาสให้ประชาชนทั่วไป มีส่วนร่วมในสร้างเสนาสนะถวายแก่พระสงฆ์ผู้ปฏิบัติศาสนกิจ ทั้งเกื้อกูลในการเกื้อกูลกันและกัน ตลอดถึงเป็นการเชื่อมโยงสังคมมนุษย์ด้านต่างๆไว้ด้วยกัน เป็นระบบการพัฒนาเสนาสนะให้กลมกลืนกับสังคมที่เปลี่ยนไปคุณค่าด้านการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนา หมายถึง คุณค่าในการทำนุบำรุงเกี่ยวกับเสนาสนะ เป็นการทำความดีทั้งต่อตนเอง ทั้งต่อส่วนรวม รู้จักการเสียสละช่วยเหลือกัน โดยมีพระสงฆ์เป็นผู้ประสานประโยชน์เพื่อการพัฒนาสังคมพระสงฆ์ด้านที่อยู่ให้มั่นคงแข็งแรง และใส่ใจการพัฒนาด้านอื่นๆ ให้สอดคล้องกับงานของพระสงฆ์มากยิ่งขึ้นคุณค่าด้านการประพฤติศีลตามพระวินัย หมายถึง คุณค่าที่พระภิกษุได้ศึกษาเรียนรู้
ตามสิกขาบทหรือพระวินัย ไม่ล่วงละเมิดสิกขาบท สามารถปฏิบัติในเสนาสนะทั้งปวงได้ถูกต้องโดยมีระเบียบ กฎ กติกาของสงฆ์เป็นมาตรฐานสูงสุด ทั้งกรณีที่ทำเองและใช้ให้ผู้อื่นทำเสนาสนะคุณค่าด้านอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรม หมายถึง คุณค่าทางพุทธศิลป์สื่อออกมาให้รู้เห็นถึงสัจจธรรม ควรค่าต่อการอนุรักษ์งานศิลปกรรมไทย เป็นคุณค่าที่แสดงออกถึงความภูมิใจ ภูมิปัญญา เชื้อชาติ วัฒนธรรม วิถีชีวิตและมรดกความเป็นไทยอย่างแท้จริง
คุณค่าในด้านความสัมพันธ์กับการบรรลุธรรม หมายถึง คุณค่าของเสนาสนะอย่างไหนสัมพันธ์กับการบรรลุธรรม อย่างไหนไม่สัมพันธ์กับการบรรลุธรรม ซึ่งมีหลักเกณฑ์กำหนดง่าย ๆ คือ เป็นที่สงัด เรียบง่าย ไม่พลุกพล่าน ไม่โอ่อ่าหรูหรา อาทิ สวนโมกขพลาราม วัดหนองป่าพง วัดป่าดาราภิรมย์ ซึ่งช่วยให้การประพฤติพรหมจรรย์เกิดประโยชน์สูงสุดกล่าวคือเป็นการเข้าถึงแก่นศาสนาโดยตรงไม่มัวติดในสิ่งแปลกปลอมด้วยความรู้ และการปฏิบัติ
|
255159.pdf