วิทยานิพนธ์นี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นมาของบัณเฑาะก์ในพระพุทธศาสนา ศักยภาพในการบรรลุธรรม และอุปนิสัยที่จะได้บรรลุธรรมของบัณเฑาะก์จากการศึกษาพบว่า บัณเฑาะก์ มีความหมายครอบคลุมทั้งคนและสัตว์ที่ไม่มีสัญลักษณ์ทางเพศ รักร่วมเพศและกามวิตถาร คัมภีร์พระพุทธศาสนาระบุสาเหตุที่ทำให้ถือกำเนิดเป็นบัณเฑาะก์ว่า เพราะอำนาจอกุศลกรรมซึ่งเก็บสั่งสมไว้ในจิต และพบว่าพุทธสาวกและพุทธสาวิกาบางองค์ที่เคยถือกำเนิดเป็นบัณเฑาะก์เคยประพฤติละเมิดความผิดในกามารมณ์การบรรลุธรรมในพระพุทธศาสนาเป็นกระบวนการฝึกปรือพัฒนามนุษย์ให้บรรลุถึงภาวะของความไร้ทุกข์ประสบกับภาวะแห่งความสะอาด สงบ สว่าง เรียกว่า ไตรสิกขา ซึ่งประกอบด้วยหลักการ ๓ ประการ คือ อธิสีลสิกขา อธิจิตตสิกขา และอธิปัญญาสิกขาบัณเฑาะก์จัดเป็นอภัพบุคคลซึ่งไม่อาจบรรลุธรรมได้ในชีวิตนี้ ถึงแม้ว่าจะพยายามฝึกปรือพัฒนาตนเองตามหลักไตรสิกขาแล้วก็ตาม เพราะบัณเฑาะก์เกิดได้เพราะผลลิขสิทธิ์เป็นของมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยแห่งอกุศลกรรม คือ เป็นบุคคลที่ปฏิสนธิที่ปราศจากอโมหะเหตุ หรือ ทุกเหตุกปฏิสนธิ (ผู้มีวิบากเป็นเครื่องกั้น) นอกจากบัณเฑาะก์แล้ว ผู้ทำอนันตริยกรรม (ผู้มีกรรมเป็นเครื่องกั้นหรืออุปสรรค) ผู้เป็นนิตยมิจฉาทิฏฐิ (ผู้มีกิเลสเป็นเครื่องกั้น) และผู้มีปัญญาทราม ก็ไม่สามารถบรรลุธรรมได้ในชีวิตนี้ด้วยเช่นเดียวกันผู้ที่ถือกำเนิดเป็นบัณเฑาะก์นั้นยังไม่มีอุปนิสัยบรรลุธรรมในชีวิตปัจจุบัน แต่เป็นการถือกำเนิดในฐานะอภัพบุคคลชาติสุดท้าย ถัดจากชาติที่เป็นบัณเฑาะก์นั้นไป จะพ้นจากสภาพความเป็นอภัพบุคคล
255024.pdf