วิทยานิพนธ์นี้ ได้มุ่งเสนอการปฏิบัติกัมมัฏฐาน โดยใช้อานาปานสติในพระพุทธศาสนาเถรวาท เป็นพื้นฐานเบื้องต้น โดยยึดหลักสติปัฏฐานสี่ ได้ศึกษาตั้งแต่ความหมายของวิปัสสนากัมมัฏฐานและสมถกัมมัฏฐานในพระไตรปิฎกและอรรถกถา มูลเหตุที่ให้เกิดมหาสติปัฏฐานสูตรโดยย่อและพิสดาร พร้อมแสดงอานิสงส์ของการปฏิบัตินี้ด้วยและสรุปท้ายบทเพื่อความเข้าใจ ความโดยย่อส่วนรูปแบบและวิธีการปฏิบัติกัมมัฏฐานของพระอธิการสนอง กตปุญฺโญ นั้นมีความเป็นระเบียบในการรักษา ข้อวัตรปฏิบัติอย่างถูกต้องตามพระวินัยและตรงตามธุดงค์นิเทศ
ในวิสุทธิมรรค และการกำหนด อานาปานสติปฏิบัติตรงตาม พระสุตันตปิฎก สังยุตตนิกายมหาวรรค, สุมังคลวิลาสินีอรรถกถาทีฆนิกายมหาวรรคและได้ศึกษาถึงการฝึกสมาธิเบื้องต้นเน้นเรื่องความสงบ การสอนแบบอธิบายธรรมะ สามารถเข้าใจและกำหนดจิต ให้สงบจากอารมณ์ต่างๆ ได้เป็นอย่างดี ในการปฏิบัติกัมมัฏฐานของท่าน ตั้งแต่เริ่มทำกัมมัฏฐาน กำหนด ยืน เดิน นั่ง นอน ในอิริยาบถทั้งสี่ ตามหลักมหาสติปัฏฐานสูตร พระสุตันตปิฎกทีฆนิกายมหาวรรค หน้า ๓๐๒ ในการปฏิบัติที่หน้าสนใจ ในพุทธศาสนิกชน คือมีความเป็นผู้เอาใจใส่
ต่อการปฏิบัติด้วยจิตอันสงบที่มีแต่ความเมตตาธรรมอย่างประเสริฐในการรู้ใจบุคคลผู้มาทำกัมมัฏฐาน ในการใช้กุศโลบายในการสอนธรรมโดยเฉพาะประชาชนที่มีความสนใจ และผู้มาเก็บอารมณ์เข้าห้องปฏิบัติและมีเทคนิคนำจิตให้ผู้ใกล้สิ้นใจหรือจะสิ้นใจสามารถไปดีได้คือมีอารมณ์สงบกับการรับฟังอารมณ์กัมมัฏฐานที่แนะนำขณะนั้น
ศึกษาเปรียบเทียบหลักการสอนกัมมัฏฐานของพระอธิการสนอง กตปุญฺโญ กับหลักการปฏิบัติในพระไตรปิฎก โดยใช้โวหารที่เหมาะสมกับบุคคล ๑. บุพพกิจเบื้องต้นในการปฏิบัติ ๒. วิธีการปฏิบัติกัมมัฏฐานคือเดินจงกรม นั่งสมาธิ โดยการกำหนดรู้อารมณ์ที่เกิดขึ้นในปัจจุบันขณะ ตามหลักสติปัฏฐานสูตรคือ กาย เวทนา จิต และธรรม ๓. ศึกษาในประเด็นการสอบอารมณ์กัมมัฏฐานวิธีการปฏิบัติในระยะเวลาที่เหมาะสม ในการอธิบายธรรมที่ปรากฏ
ในอารมณ์ของผู้ปฏิบัติจากการศึกษาผลของสมถกัมมัฏฐานและวิปัสสนากัมมัฏฐานที่มีต่อผู้มีศรัทธาในพุทธศาสนา ที่มีศรัทธาในการปฏิบัติตาม ทำให้หลักธรรมและวิธีการปฏิบัติ มีความนิยมเป็นที่แพร่หลายในการเผยแผ่ การทำกัมมัฏฐานโดยใช้อานาปานสติ คือ ลมหายใจเข้า บริกรรมว่า พุท – ลมหายใจออกบริกรรมว่า โธ ในการกำหนดจิต ในทุกๆ อิริยาบถ โดยการยืนอย่างมีสติการเดินอย่างมีสติ การนั่งอย่างมีสติ และการนอนอย่างมีสติ พิจารณาเป็นส่วนๆไป ให้กำหนดรู้ทั้งอาการ ๓๒ เรียกว่าสัมปชาโน มีสติรู้ตัวทั่วพร้อมทั้งกายเบื้องบนถึงเบื้องลางให้พิจารณาทุกข์ มีความเข้าใจในหลักของสติปัฏฐานโดยสมควรแก่ ผู้เข้ารับการปฏิบัติสมถกัมมัฏฐานและวิปัสสนากัมมัฏฐาน
Download : 
255153.pdf
