การศึกษาวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษารูปแบบและวิธีการแสดงธรรมตามแนวอนุปุพพิกถา เพื่อศึกษาปัญหาและอุปสรรคในการแสดงธรรมตามแนวอนุปุพพิกถา และเพื่อประยุกต์และนำเสนอรูปแบบและวิธีการแสดงธรรมตามแนวอนุปุพพิกถาในสังคมไทยปัจจุบันผลการศึกษาวิจัยได้ข้อสรุปว่าการแสดงธรรมตามแนวอนุปุพพิกถาโดยทั่วไปเป็นการแสดงธรรมโดยพิสดาร (อธิบายหัวข้อธรรม) มิได้ประสงค์ให้ผู้ฟังบรรลุธรรมในทันที แต่สำหรับซักฟอกจิตใจของผู้ที่ยังไม่พร้อม ให้เป็นจิตที่เหมาะสมพร้อมจะเข้าใจอริยสัจ ๔ แต่บางครั้งมีเป้าหมายเพื่อให้ผู้ฟังบรรลุธรรมทันที ในบางครั้งมีเป้าหมายเพียงเพื่อให้ผู้ฟังเห็นโทษของกามคุณแล้วออกบวชการแสดงอนุปุพพิกถา เป็นวิธีเทศนาธรรมแบบอนุศาสนีปาฏิหาริย์ คือ สั่งสอนให้เข้าใจเรื่องต่าง ๆ ตามความเป็นจริง ไม่มีผู้ใดทราบได้ว่าพระพุทธเจ้าทรงแสดงอนุปุพพิกถาไว้อย่างไรนอกจากมีวิธีแสดงไปตามลำดับหัวข้อแล้ว อาจแสดงไม่ครบ หรืออาจไม่แสดงตามลำดับยุคพุทธกาลไม่มีปัญหาและอุปสรรคในการแสดงอนุปุพพิกถา ผู้แสดงคือพระพุทธเจ้าที่ทรงรู้แจ้งธรรม จึงเลือกผู้ที่สามารถจะบรรลุธรรมได้ ส่วนผู้แสดงที่เป็นพระสาวกจะแสดงธรรมแตกต่างกันไปตามลำดับภูมิธรรมของแต่ละบุคคลในยุคปัจจุบันมีปัญหาและอุปสรรคในการแสดงอนุปุพพิกถา เพราะผู้แสดงส่วนใหญ่ยังไม่บรรลุธรรม การสอนธรรมอาจผิดเพี้ยนไปจากความจริง ผู้ฟังธรรมอยู่ในสังคมบริโภคนิยม ติดอยู่ในกามคุณ โอกาสที่จะบรรลุเป็นไปได้ยากรูปแบบใหม่ของอนุปุพพิกถา ต้องคำนึงถึงสภาพสังคมที่เปลี่ยนไปเป็นสังคมบริโภคนิยม ผู้แสดงคือพระสงฆ์ยังมีข้อบกพร่อง อนุปุพพิกถาในรูปแบบใหม่ ต้องเปลี่ยนจากการฟังธรรมเพื่อให้บรรลุธรรม เป็นการลงมือปฏิบัติอย่างจริงจัง หากยังไม่บรรลุก็จะเกิดประโยชน์ต่อตนเองและสังคมในปัจจุบัน และส่งผลถึงในอนาคต เพื่อขัดเกลาจิตให้เหมาะแก่การเข้าใจอริยสัจธรรมเปรียบเหมือนผ้าขาวที่ถูกซักฟอกแล้ว พร้อมรับน้ำย้อมได้ดี
255146.pdf