วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาสภาพปัญหาครอบครัวในเขตชุมชนบ้านชุมแพ และพุทธวิธีในการแก้ปัญหาครอบครัวตามหลักทิศ ๖ ของชุมชนบ้านชุมแพ ผลจากการวิจัยพบว่า
สภาพปัญหาครอบครัวของชุมชนบ้านชุมแพส่วนใหญ่ปัญหาเกิดจากความยากจน และถึงปัจจุบันจึงทำให้ครอบครัวที่ยากจนลำบากมากขึ้น เพราะความเปลี่ยนแปลงทางด้านเศรษฐกิจค่าครองชีพสูงเพิ่มขึ้น ครอบครัวที่ยากจนจึงมีปัญหาตามมาคือ หนี้สิน ทำให้คนในครอบครัวเกิดความเครียดทะเลาะวิวาท หาทางออกไม่ได้ก็ดื่มเหล้า เป็นการเพิ่มปัญหาขึ้นมาอีก ส่วนครอบครัวที่มีความเป็นอยู่ฐานะดี ก็มีปัญหาเรื่องการเล่นพนัน ชอบเที่ยว ชอบกิน ทำให้สามีหรือภรรยานอกใจซึ่งกันและกัน ซึ่งทำให้เกิดการทะเลาะวิวาทจนตกลงกันไม่ได้สุดท้ายก็คือแยกทาง ส่วนครอบครัวที่พออยู่พอกิน มีจิตใจอยู่ในศีลธรรม เห็นใจซึ่งกันและกันมีความรักต่อกัน ตั้งใจทำมาหากินด้วยความสุจริตครอบครัวก็อบอุ่นอยู่เป็นสุข แต่ในขณะที่โลกกำลังพัฒนาไปสู่ยุคข่าวสารข้อมูล ทำให้เกิดการเลียนแบบพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม ขาดความเคารพนับถือและการทำหน้าที่ของพ่อแม่ลูกตามแบบวิถีไทยวิถีพุทธ เช่น ลูกไม่เชื่อฟังพ่อแม่ ขาดความอ่อนน้อมต่อผู้ใหญ่ จึงมีแนวโน้มก่อให้เกิดปัญหาขัดแย้ง แตกแยกภายในครอบครัว ความไม่เข้าใจกัน ขาดความอดทนอดกลั้น เอาแต่ใจตัวเองเป็นใหญ่ไม่ยอมรับฟังความคิดเห็นของคนในครอบครัว และมีค่านิยมในทางที่ผิด มีความต้องการสิ่งที่ขัดต่อพื้นฐานวัฒนธรรมแบบพุทธ
ด้านการแก้ปัญหาครอบครัวของชุมชนบ้านชุมแพได้นำหลักธรรมเรื่องทิศ ๖ มาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตครอบครัวโดยกำหนดบทบาทและหน้าที่ของสมาชิกในครอบครัวไว้ ๕ ประการ คือ การวางแผน การจัดการ การบริหาร การสั่งการและการควบคุม โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ครอบครัวได้เข้าถึงประโยชน์ ๓ ประการ คือ ประโยชน์ในปัจจุบัน ประโยชน์ในเบื้องหน้า และประโยชน์สูงสุด ซึ่งมีจุดมุ่งหมายให้บุคคลในครอบครัวได้ประสพกับความสุขทั้งในด้านชีวิตส่วนตัว ครอบครัว ชุมชน และสังคม มีเหตุผลในการดำเนินชีวิตเพื่อให้มีความสงบสุขที่ยั่งยืนตามหลักพระพุทธศาสนาต่อไป |