งานวิจัยเล่มนี้  เป็นการศึกษาวิเคราะห์วิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการของตัวละครที่สำคัญในเวสสันดรชาดก โดยมีวัตถุประสงค์ในการวิจัย คือ ๑) ศึกษาความเป็นมาและความสำคัญของเวสสันดรชาดก ๒) ศึกษาวิธีการคิดแบบโยนิโสมนสิการของตัวละครที่ปรากฏในเวสสันดรชาดก  ๓) ศึกษาวิเคราะห์ประโยชน์ของวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการของตัวละครที่ปรากฏในเวสสันดรชาดก โดยวิเคราะห์ข้อมูลจากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องเฉพาะตัวละครเอก คือ พระเวสสันดร

              จากการศึกษาวิเคราะห์วิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการของตัวละครที่สำคัญในเวสสันดรชาดก พบว่า เวสสันดรชาดก ๑๓ กัณฑ์ มีมูลเหตุมาจากเมื่อคราวที่พระพุทธองค์ทรงเสด็จโปรดพระประยูรญาติ ณ กรุงกบิลพัสดุ์ และจากการศึกษาบทบาทของตัวละครพบว่า บทบาทของตัวละครสำคัญประกอบด้วย ๑) มีความกตัญญูรู้คุณและมีความโอบอ้อมอารี ๒) มีความเอื้ออาทร ยึดมั่นในมติมหาชนและยอมเสียสละเพื่อปวงชน ๓) มีความรัก ความห่วงใย ความเมตตา สั่งสอนและส่งเสริมการทำความดีบุตรพร้อมครอบครัวของบุตร ให้ยึดมั่นในคุณงามความดี ๔) มีความรักความซื่อสัตย์ต่อภรรยา ดูแลรับผิดชอบ เอาใจใส่ ถนอมน้ำใจ ให้เกียรติยกย่องและมอบความเป็นใหญ่ให้ภรรยาด้วยความจริงใจ

                 วิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการในทางพระพุทธศาสนามี ๑๐ ประการ มีบทบาทต่อกลไกการทำงานในกระบวนการคิด คือ ทำให้ผู้ฝึกฝนคิด เกิดการพัฒนาทางความคิด และจากการศึกษาวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการของตัวละครที่ปรากฏในเวสสันดรชาดก พบว่า ตัวละครสำคัญในเวสสันดรชาดก มีวิธีคิดแบบชาญฉลาด มีกุศโลบายในการคิด ปัจจุบันเรียกกันว่า “คิดเป็น” สามารถนำความคิดที่ไตร่ตรองไว้ดีแล้วไปสู่ขั้นตอนการปฏิบัติได้ ทำให้จิตเกิดการซักฟอกด้วยคุณธรรมความดีต่างๆ ส่งผลดีต่อการประพฤติอันเป็นประโยชน์ ต่อการดำเนินชีวิตในหลายมิติ คือ มิติทางสังคม เศรษฐกิจ การเมืองการปกครอง ประเพณีวัฒนธรรมและจริยธรรม

          ประโยชน์ของวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการของตัวละครที่ปรากฏในเวสสันดรชาดกประกอบด้วย  ๑) ด้านสังคม เกิดการบำเพ็ญสาธารณะประโยชน์หรือมีจิตสาธารณะ มีจิตที่เป็นบุญเป็นกุศล และมีจิตเมตตาต่อสังคม ๒) ด้านเศรษฐกิจ เกิดการเชื่อมสัมพันธไมตรีเพื่อนบ้าน เกิดการสร้างงานเพิ่มรายได้แก่ท้องถิ่น ๓) ด้านการเมืองการปกครอง เกิดการปกครองโดยธรรม มีความเคารพต่อกฎหมายประชาธิปไตย และมีมาตรฐานสร้างความมั่นคงต่อระบบการบริหารราชการแผ่นดินระหว่างผู้ปกครองกับประชาชน ๔) ด้านประเพณีวัฒนธรรม เกิดแบบอย่างที่ถูกต้องดีงามตามจารีต สร้างค่านิยมในการเสียสละบริจาคให้เป็นทานและสร้างศรัทธาเรื่องการทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว

Download