วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการคือ ๑. เพื่อศึกษานิทานชาดกที่ปรากฏในภาพจิตรกรรมพระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม ๒. เพื่อศึกษาหลักธรรมจากนิทานชาดกที่ปรากฏในภาพจิตรกรรมพระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม ๓. เพื่อศึกษาวิเคราะห์หลักธรรมจากนิทานชาดกที่ปรากฏในภาพจิตรกรรมพระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม  ที่ส่งเสริมคุณค่าการดำเนินชีวิตในสังคมไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มุ่งศึกษานิทานชาดกในนิบาต ที่ปรากฏอยู่ในภาพจิตรกรรมพระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม โดยศึกษาจากคัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา ภาพจิตรกรรม คำจารึกในแผ่นศิลาที่ผนังพระวิหารหลวง และเอกสารของกองโบราณคดี กรมศิลปากร เป็นหลัก ประกอบกับการสัมภาษณ์พระภิกษุในวัดสุทัศนเทพวรารามและนักวิชาการ

ผลการวิจัยสรุปได้ว่า ที่พระวิหารหลวง วัดสุทัศนเทพวราราม มีนิทานชาดกที่ปรากฏในภาพจิตรกรรมจำนวน ๓๒ เรื่อง ดังนี้ ๑. เทวธัมมชาดก ๒. นฬปานชาดก ๓. กุลาวกชาดก ๔. โลสก-ชาดก ๕. วานรินทชาดก ๖. พิฬาวตชาดก ๗. ฆตาสนชาดก ๘. กากชาดก ๙. สิงคาลชาดก       ๑๐. สูกรชาดก ๑๑. คุณชาดก ๑๒. ทธิวาหนชาดก ๑๓. มันธาตุราชชาดก ๑๔. สุวัณณกักกฏกชาดก ๑๕. อุลูกชาดก ๑๖. กากวตีชาดก ๑๗. ชัมพุกชาดก ๑๘ พาเวรุชาดก ๑๙. สุสันธีชาดก ๒๐. มิตต-วินทุกชาดก ๒๑. ลฏุกิกชาดก ๒๒. ทัพภปุปผชาดก ๒๓. สังขชาดก ๒๔. ฆตปัณฑิตชาดก       ๒๕. สุปปารกชาดก ๒๖. สมุททวาณิชชาดก ๒๗. ชวนหังสชาดก ๒๘. ปัณฑรกนาคราชชาดก  ๒๙. กิงฉันทชาดก ๓๐. กุณาลชาดก ๓๑. มหาชนกชาดก ๓๒. มโหสธชาดก 

นิทานชาดกเหล่านี้มีหลักธรรมต่างๆ สอดแทรกอยู่ ซึ่งผู้วิจัยได้จัดหลักธรรมเป็น ๑๙ หลักธรรม อาทิ หลักไตรสิกขา หลักฆราวาสธรรม ๔ สัปปุริสธรรม ๗ อริยทรัพย์ ๗ โลกธรรม ๘ และอุปกิเลส ๑๖ เป็นต้น และเมื่อถึงตอนจบของนิทานชาดกจะปรากฏการประกาศสัจจะของพระพุทธเจ้า นั่นคือการแสดงอริยสัจ ๔ ซึ่งเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา จนทำให้ผู้ที่ได้ฟังนิทานชาดกในขณะนั้นได้บรรลุธรรมต่างๆ ตั้งแต่พระโสดาบัน จนถึงระดับพระอรหันต์ แสดงให้เห็นว่าหลักธรรมต่างๆ เหล่านี้ สามารถพัฒนายกระดับจิตใจของบุคคลให้ก้าวออกจากโลกีย์ บรรลุถึงโลกุตตระได้ 

นอกจากนั้น หลักธรรมจากนิทานชาดกเหล่านี้ ยังส่งเสริมคุณค่าการดำเนินชีวิตในสังคมไทยในด้านต่างๆ ได้แก่ ด้านการเมืองการปกครอง ด้านการศึกษา ด้านเศรษฐกิจ ด้านขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรมและวิถีชีวิตของคนไทย หลักธรรมที่พบ มีผลต่อสังคมไทยทุกด้าน เช่น ศีล หิริ โอตตัปปะ ปัญญา ในอริยทรัพย์ ๗ เป็นต้น เป็นพื้นฐานที่สำคัญในการดำเนินชีวิตของคนไทย เห็นได้ชัดเจนถึงคุณประโยชน์ของนิทานชาดกที่ปรากฏอยู่ในภาพจิตรกรรมในพระ-วิหารหลวงแห่งนี้ บุคคลสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการประพฤติตนและดำเนินชีวิต เพื่อทำให้ตนเองและสังคมมีความสงบสุขและความเจริญรุ่งเรืองได้อย่างดียิ่ง จึงควรที่จะได้นำวิทยานิพนธ์นี้เผยแผ่ให้แก่ผู้ที่สนใจทั่วไป

Download