งานวิจัย “การศึกษาวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างพระพุทธบัญญัติกับพระมหากษัตริย์ในสมัยพุทธกาล” มีวัตถุประสงค์ ๓ ข้อ คือ (๑) เพื่อศึกษาหลักการและเหตุผลแห่งพระพุทธบัญญัติ (๒) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างพระพุทธบัญญัติกับพระมหากษัตริย์ในสมัยพุทธกาล และ (๓) เพื่อศึกษาวิเคราะห์พระพุทธบัญญัติกับพระมหากษัตริย์ ในสมัยพุทธกาล
ผลจากการวิจัยพบว่า พระพุทธบัญญัติ เกิดขึ้นจากภิกษุ ภิกษุณีประพฤติไม่เหมาะสม เสียหาย ชาวบ้านพากันตำหนิ เมื่อพระพุทธองค์ทรงรับทราบ ให้ประชุมสงฆ์ ไต่สวนได้ความจริง จึงทรงมีพระพุทธบัญญัติ เป็นข้อห้ามและข้ออนุญาต ไม่มีพุทธบัญญัติไว้ล่วงหน้า มีตามเหตุที่เกิดขึ้น ก่อนจะมีพุทธบัญญัติทรงให้เหตุผลทั้งด้านดี และด้านไม่ดีของการบัญญัติ
มีพระพุทธบัญญัติ หลายสิกขาบทที่แสดงว่า พระพุทธศาสนามีความสอดคล้องยอมรับอำนาจของบ้านเมืองและคล้อยตามพระมหากษัตริย์ เช่น พระเจ้าพิมพิสารทรงเลื่อนวันเข้าพรรษาออกไป พระเจ้าพิมพิสาร แห่งแคว้นมคธ และพระเจ้าปเสนทิโกศล แห่งแคว้นโกศล ทรงเป็นพุทธมามกะองค์สำคัญที่ทำให้เกิดพระพุทธบัญญัติ
ความสัมพันธ์ระหว่างพระพุทธบัญญัติกับพระมหากษัตริย์ ในสมัยพุทธกาล มีพระพุทธบัญญัติที่เกิดจากพระมหากษัตริย์เข้าเฝ้าปรึกษาพระพุทธเจ้า บางครั้งไปเข้าเฝ้าโดยตรง บางครั้งทรงฝากพระภิกษุไปทูลถาม บางครั้งพระมหากษัตริย์ทรงตำหนิภิกษุ ภิกษุณี ที่ประพฤติไม่เหมาะสม บางครั้งชาวบ้านตำหนิภิกษุ ภิกษุณีที่ประพฤติปฏิบัติไม่เหมาะสมต่อพระมหากษัตริย์ พระพุทธเจ้ามีพระพุทธบัญญัติ ทั้งการห้ามและการอนุญาต โดยคล้อยตามอำนาจของบ้านเมือง เพื่อรักษาศรัทธาของทางบ้านเมืองที่ศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา และได้สืบต่อจนมาถึงสังคมไทยปัจจุบัน
download