งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ข้อ คือ (๑)เพื่อศึกษาความหมายของพระปัจเจก-พุทธเจ้า ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท(๒)เพื่อศึกษาความเป็นมาของพระปัจเจกพุทธเจ้า ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท(๓)เพื่อศึกษาองค์ธรรม การบรรลุธรรมและจริยาวัตรของพระปัจเจกพุทธเจ้า

      ผลการวิจัยพบว่า พระปัจเจกพุทธเจ้า หมายถึงพระพุทธเจ้าที่ตรัสรู้เฉพาะตัว โดยมิได้อาศัยคำสอนจากผู้อื่น อยู่อย่างสันโดษ เข้าถึงนิพพานโดยปราศจากการประกาศธรรมแก่สรรพสัตว์  พระปัจเจกพุทธเจ้า จะต้องมีคุณสมบัติ  ๕ ประการ คือ ๑)ความเป็นมนุษย์  ๒)ความถึงพร้อมด้วยเพศชาย ๓)การได้พบเห็นท่านผู้ปราศจากอาสวะ   ๔)การได้ทำบุญอันยิ่งใหญ่ และ ๕)ความมีฉันทะ

    ความเป็นมาของพระปัจเจกพุทธเจ้า ในช่วงเวลาที่บำเพ็ญบารมีเรียกว่าพระปัจเจกโพธิสัตว์  ตรัสรู้เฉพาะตน   เมื่อเปรียบเทียบกับพระพุทธเจ้าแล้ว จะใช้เวลาครึ่งหนึ่งในการบำเพ็ญบารมีของพระพุทธเจ้า

 องค์ธรรมของพระปัจเจกพุทธเจ้าที่นำไปสู่การเป็นพระปัจเจกพุทธเจ้า คือธรรมสโมธาน จริยา คตปัจจาคตวัตรและปัจเจกโพธิญาณ จริยาวัตรของพระปัจเจกพุทธเจ้า ได้แก่ การบิณฑบาต  การเข้าจำพรรษา  การทำอุโบสถกรรม  การประพฤติพรหมจรรย์        การอยู่ผู้เดียว  และความเป็นบุญเขต  สถานภาพของพระปัจเจกพุทธเจ้ามีลักษณะเป็นนักบวชผู้ไม่ครองเรือน นุ่งห่มด้วยผ้ากาสาวพัสตร์ เหมือนภิกษุในพระพุทธศาสนา  การบรรลุโดยอาศัย ความสลดใจ เจริญวิปัสสนา พิจารณาไตรลักษณ์ทำให้แจ้ง ก็บรรลุพระปัจเจกโพธิญาณได้

 บทบาทของพระปัจเจกพุทธเจ้าในด้านการสั่งสอนธรรม การสงเคราะห์ ผู้มีศรัทธาถวายทาน  การสงเคราะห์สัตว์ไม่ให้ถูกบูชายัญ แม้ว่าพระปัจเจกพุทธเจ้า ไม่สามารถสั่งสอนผู้อื่นให้ตรัสรู้ตามท่านได้ แต่ท่านสงเคราะห์ด้วยการบิณฑบาต เพื่อให้ผู้คนทำบุญกุศล สร้างความดี พระปัจเจกพุทธเจ้ามิได้สั่งสอนธรรม ท่านหลีกเร้นอยู่เพียงลำพัง  เมื่อกล่าวอานิสงส์การถวายทาน มักกล่าวตามลำดับความสำคัญเสมอคือ ๑)พระพุทธเจ้า ๒)พระปัจเจกพุทธเจ้า ๓)พระอรหันตสาวก

download