บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยนี้  มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาวิเคราะห์ปรัชญาการศึกษาของสำนัก อัตถิภาวนิยม โดยมีวัตถุประสงค์ในการศึกษา ๓ ประการคือ ๑) เพื่อศึกษาแนวคิดอันเป็นรากฐานทางปรัชญาการศึกษาของสำนักอัตถิภาวนิยม ๒)เพื่อศึกษาปรัชญาการศึกษาของสำนักอัตถิภาวนิยม และ๓) เพื่อวิเคราะห์ปรัชญาการศึกษาของสำนักอัตถิภาวนิยม จากการศึกษาวิจัย สรุปผลการวิจัยตามวัตถุประสงค์ ได้ดังนี้คือ

                  ๑. เพื่อศึกษาแนวคิดอันเป็นรากฐานทางปรัชญาการศึกษาของสำนักอัตถิภาวนิยม สรุปได้ว่า ปรัชญาการศึกษาของสำนักอัตถิภาวนิยม นั้นมีแนวคิดที่มีรากฐานมาอย่างยาวนานในการกล่าวถึงการให้สิทธิเสรีภาพ เจตจำนง (Free will) ความรับผิดชอบ ของปัจเจกชน แต่มิได้ปรากฏให้เห็นลักษณะที่ชัดเจนทางด้านปรัชญาการศึกษา ปรัชญาของสำนักอัตถิภาวนิยมเบื้องต้น เป็นขบวนการของนักปรัชญาที่ต้องการเสนอให้เห็นถึงสารัตถะ เจตคติ ความรับผิดชอบของมนุษย์ที่สามารถกำหนดเจตจำนงเสรีของตนได้ โดยไม่จำเป็นต้องพึ่งพาสังคม ความเชื่อทางสังคมอันเป็นบรรทัดฐานที่มิได้ให้มนุษย์มีจิตอิสระในการตัดสินใจเลือกเจตจำนงด้วยตนเอง 

                  ๒. เพื่อศึกษาปรัชญาการศึกษาของสำนักอัตถิภาวนิยม สรุปได้ว่า ปรัชญาการศึกษาของสำนักอัตถิภาวนิยม  เกิดขึ้นจากการได้เห็นถึงผลเสีย และข้อจำกัดของการจัดการศึกษาของปรัชญาการศึกษาสำนักสารัตถนิยม (Essentialism) และนิรันตรวาท (Perennialism)  ที่ให้ความสำคัญกับวิชาทางด้านศีลธรรม  การปลูกฝังศีลธรรมโดยไม่คำนึงถึงเสรีภาพ ความสนใจ และความมีอิสรภาพในการตัดสินใจเลือกของผู้เรียนแต่ละคนว่ามีความต้องการ และมีความสนใจในอะไร ส่วนปรัชญาการศึกษาสำนักพิพัฒนาการนิยม (Progressivism) แม้จะให้ความสำคัญกับความสนใจของผู้เรียน ความถนัดหรือความสนใจ ของผู้เรียนแต่ละคน แต่ก็ยังมุ่งเพื่อการตอบสนองสังคม รับใช้สังคมโดยให้ผู้เรียนได้ตระหนักรู้ถึงความเป็นมนุษย์ที่มีเจตจำนง ความรับผิดชอบด้วยตนเอง ด้วยการตระหนักรับผิดชอบ มิใช่การบ่มเพาะ หรือการปลูกฝังแต่อย่างใด

                  ๓. เพื่อวิเคราะห์ปรัชญาการศึกษาของสำนักอัตถิภาวนิยม สรุปได้ว่าปรัชญาการศึกษาของสำนักอัตถิภาวนิยม  สะท้อนให้เห็นถึง จุดมุ่งหมายของการศึกษาที่จะต้องส่งเสริมให้ผู้เรียนได้รู้จักคิด ตระหนักรู้ถึงเจตจำนง ความเป็นมนุษย์ที่มีเจตจำนงในการตัดสินใจเลือกด้วยตนเองไม่ว่าจะเป็นอย่างไรก็ตาม พร้อมกับการตระหนักรับผิดชอบในการตัดสินใจด้วยตนเอง  สถานที่เรียน ผู้สอนหรือวิชาการอื่นใด เป็นเบื้องต้นในการเปิดโลกทัศน์ให้แก่ผู้เรียนได้เกิดแรงบันดาลใจในการตัดสินใจว่าตัวของเขาจะเป็นอย่างไร ปรัชญาการศึกษาของสำนักอัตถิภาวนิยม จึงเป็นแนวทางการจัดการศึกษาที่เน้นการสร้างแรงบันดาลใจให้กับผู้เรียนมากกว่าการชี้นำหรือการปลูกฝัง เพราะเมื่อไหร่ก็ตามที่ผู้เรียนได้ตระหนักถึงความมีอยู่ของเจตจำนงด้วยตัวเองแล้ว ผู้เรียนจะได้ฝึกฝน พัฒนาตนในสิ่งที่เขามุ่งหวัง ในสิ่งนั้นอย่างเต็มกำลังความรู้ และความสามารถ กลับกลายเป็นการศึกษาที่ยาวนาน และติดตามตัวเขาตลอดชีวิต

ดังนั้นจากการศึกษาวิจัยเรื่อง การศึกษาวิเคราะห์ปรัชญาการศึกษาของสำนักอัตถิภาวนิยม ทำให้ทราบว่าการศึกษานั้นต้องให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ในสิ่งที่ผู้เรียนต้องการ จึงเป็นการศึกษาที่ติดตามผู้เรียนตลอดไป และในขณะเดียวกันการกระตุ้นให้ผู้เรียนได้เกิดจิตสำนึกในเสรีภาพของตนกับความรับผิดชอบจึงเป็นสิ่งที่การศึกษาต้องดำเนินการให้เกิดขึ้นไปด้วยกัน

download