วิทยานิพนธ์เล่มนี้ มีวัตถุประสงค์คือ ๑) เพื่อศึกษาความเชื่อในพระพุทธศาสนา  ๒)  เพื่อศึกษาพิธีกรรมการแก้บะแก้บนหลวงพ่อพระใส วัดโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย  และ ๓)  เพื่อศึกษาวิเคราะห์ความเชื่อและพิธีกรรมการแก้บะแก้บนหลวงพ่อพระใส วัดโพธิ์ชัย อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย  ผลจากการวิจัยพบว่า

ความเชื่อในพระพุทธศาสนา โดยได้มุ่งศึกษาเกี่ยวกับหลักความเชื่อศรัทธา อันประกอบด้วยเหตุและผล พิจารณาเห็นด้วยปัญญาตามหลักธรรมคำสอนในพระพุทธศาสนาประกอบด้วยหลักธรรม ๔ ประการ คือ กัมมสัทธา ความเชื่อเรื่องกฎแห่งกรรม วิปากสัทธา ความเชื่อเรื่องผลของกรรม กัมมัสสกตาสัทธา ความเชื่อที่ว่าสัตว์มีกรรมเป็นของตนเอง และตถาโพธิสัทธา ความเชื่อการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า เป็นความเชื่อที่ประกอบด้วยเหตุและผล พิจารณาเห็นด้วยปัญญาอย่างแท้จริง

พิธีกรรมแก้บะแก้บน เป็นการกระทำที่เป็นพิธี ที่จะทำให้สำเร็จผลที่ต้องการ นำไปสู่ผลที่ต้องการ ที่มนุษย์ถือปฏิบัติตามความเชื่ออันเป็นความสัมพันธ์กับวิถีการดำรงชีวิตประจำวัน เพื่อขอพร หรือทำพิธีกรรมบะบนบานต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งถือเป็นการบูชาอีกแบบหนึ่ง เพื่อต้องการให้เกิดอิทธิปาฏิหาริย์ การดลบันดาลให้บังเกิดสิ่งที่ดีของการตั้งจิตอธิษฐานขอให้สัมฤทธิ์ผลตามปรารถนา เมื่อสำเร็จผลตามที่บะบนไว้แล้ว ก็ไปทำพิธีกรรมแก้บะบนตามที่ตนนั้นได้ขอเอาไว้ โดยมีประเภทและวิธีการของแต่ละบุคคลที่แตกต่างกันไปตามความเชื่อของแต่ละบุคคล

ผลการวิจัยพบว่า ความเชื่อของประชาชนอันมีพระรัตนตรัยเป็นพื้นฐาน เป็นความเชื่อที่ประกอบด้วยศรัทธา พิจารณาด้วยเหตุและผล เห็นชอบด้วยปัญญาแล้วนั้น อันประกอบด้วย ความเชื่อเรื่องกฏแห่งกรรม เป็นการกระทำที่ประกอบด้วยเจตนา ความตั้งใจที่เราทำไว้เองทั้งในปัจจุบันและอดีตแล้วก็รับผลแห่งกรรมนั้น ความเชื่อเรื่องตายแล้วเกิดใหม่ ทุกสัพพชีวิตย่อมเวียนว่ายตายเกิดตามผลแห่งกรรมของตน ความเชื่อเรื่องกฎแห่งธรรมชาติ ทุกสิ่งไม่ว่าจะเป็นคนหรือสิ่งของ ย่อมเป็นไปตามรูปธรรม นามธรรม อันเป็นความเที่ยงแท้ของธรรมชาติ และความเชื่อเรื่องนรกสวรรค์ ทำดีได้ดีทำชั่วได้ชั่ว ทุกชีวิตย่อมได้รับผลตามที่ตนกระทำนั่นเอง

พิธีกรรมการแก้บะแก้บนหลวงพ่อพระใส วัดโพธิ์ชัย ประชาชนได้พรที่บะบนบานไว้แล้ว ก็จะไปทำพิธีกรรมแก้บะแก้บนที่ตนเองได้อธิษฐานไว้กับหลวงพ่อพระใส วัดโพธิ์ชัย ตามสัจจะวาจาที่ตนได้กล่าวไว้แล้วนั้น โดยประชาชนก็จะมีพิธีกรรมที่แตกต่างกันหลายประเภทด้วยกัน คือ การแก้บะแก้บนด้วยการถวายเครื่องเลี้ยงสักการะ ด้วยการบวช ด้วยการจ้างมหรสพมาแสดง ตลอดจนพิธีกรรมแก้บะบนที่ตนจำไม่ได้ และเมื่อบางท่านก็มาแก้บะแก้บนในวันงานนมัสการสรงน้ำหลวงพ่อพระใส พระคู่บ้านคู่เมือง จังหวัดหนองคาย ระหว่างวันที่ ๑๓-๑๗ เมษายน ของทุกปี

ความเชื่อและพิธีกรรมการแก้บะแก้บนของประชาชนที่มีต่อหลวงพ่อพระใส วัดโพธิ์ชัย ย่อมเกิดศิริมงคลต่อชีวิต ครอบครัว การงาน การดำรงชีวิตของแต่ละท่าน เพราะมีความเชื่อในองค์หลวงพ่อพระใสว่าขลังและศักดิ์สิทธิ์ ทำให้ตนเองแคล้วคลาดปลอดภัย ด้วยการบูชาหลวงพ่อพระใส ด้วยการปฏิบัติบูชาและถวายอามิสบูชา และยังส่งผลต่อสังคมในจังหวัดหนองคาย

Download