วิทยานิพนธ์เรื่อง “การศึกษาวิเคราะห์อนุปุพพิกถาที่ปรากฏในพระไตรปิฎก”            มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาคือ ๑) เพื่อศึกษาความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับคำสอนเรื่องอนุปุพพิกถา         ๒) เพื่อศึกษาคำสอนเรื่องอนุปุพพิกถาที่ปรากฏในพระไตรปิฎก และ ๓) เพื่อวิเคราะห์การประยุกต์คำสอนเรื่องอนุปุพพิกถาในสังคมปัจจุบัน

             ผลการศึกษาพบว่า อนุปุพพิกถา คือพระธรรมเทศนาที่แสดงไปตามลำดับ เพื่อฟอก และขัดเกลาอัธยาศัยของผู้ฟัง ให้สะอาด หมดจด และประณีตลึกซึ้งขึ้นไปเป็นชั้น ๆ จากง่ายไปหายาก จนจิตของผู้ฟังให้พร้อมที่จะรับฟังอริยสัจ ๔ และมีความเข้าใจในธรรมส่วนปรมัตถ์ ประกอบด้วยหลักธรรม ๕ ประการคือ ๑) ทานกถา แสดงเรื่องการให้ทานและประโยชน์ของการให้ทาน ๒) สีลกถา  แสดงเรื่องการรักษาศีล และประโยชน์ของการรักษาศีล ๓) สัคคกถา แสดงเรื่องสวรรค์อันเป็นผลอานิสงค์ของการทำความดี คือให้ทานและการรักษาศีล ๔) กามาทีนวกถา แสดงเรื่องโทษของการติดอยู่ในกามคือโลกียสุข สุขแบบทางโลกซึ่งไม่ใช่สิ่งที่ยั่งยืนคงทนถาวร และ ๕) เนกขัมมานิสังสกถา แสดงเรื่องอานิสงค์ของการออกจากกามอันเป็นโลกุตรสุข คือสุขทางธรรม อันเป็นสิ่งที่เที่ยงแท้และดีงาม

   ในการแสดงอนุปุพพิกถานี้ส่วนใหญ่พระพุทธเจ้าจะแสดงแก่คฤหัสถ์ หรือฆราวาส      (ผู้ครองเรือน) เพราะการแสดงอนุปุพพิกถาจะเน้นการสอนไปที่ผู้ครองเรือนมากกว่าที่จะเป็นบรรพชิต เพราะอนุปุพพิกถามีเนื้อหาของการให้ทาน การรักษาศีล สวรรค์ โทษของกาม และเนกขัมมะ ซึ่งส่วนใหญ่ฆราวาสจะมีโอกาสได้ประสบพบเจอมากกว่าบรรพชิต

   และในงานวิจัยนี้ได้วิเคราะห์การประยุกต์แนวทางในการสอนเรื่องอนุปุพพิกถา พร้อมทั้งเสนอแนะวิธีการสอนเรื่อง ทานกถา สีลกถา สัคคกถา กามาทีนวกถา และเนกขัมมานิสังสกถาในสังคมยุคปัจจุบัน

Download