วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ เพื่อศึกษาการบรรลุธรรมในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท เพื่อศึกษาการบำเพ็ญบารมีเพื่อการบรรลุธรรมในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท และเพื่อศึกษาการบำเพ็ญบารมีและการบรรลุธรรมของพระธัมมาเถรี โดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา ปกรณ์วิเสส หนังสือ เอกสาร ตำรา ผลงานทางวิชาการ และรายงานการวิจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง แล้วนำมาเรียบเรียง นำเสนอแบบบรรยาย และตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญ ผลการวิจัยพบว่า

การบรรลุธรรมในพุทธศาสนา คือ การรู้แจ้งอริยสัจ ๔ จิตมีสภาพดับกิเลส ตัณหาและอุปาทานที่เป็นเครื่องกั้น สามารถบรรลุถึงโลกุตตรธรรม สำเร็จเป็นพระอริยบุคคลได้ และการบำเพ็ญบารมีเพื่อการบรรลุธรรมในคัมภีร์พุทธศาสนาต้องบำเพ็ญทศบารมี มีทานบารมีเป็นต้น เช่น การบำเพ็ญบารมีของพระโพธิสัตว์เพื่อความตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า ต้องบำเพ็ญบารมีครบทั้ง ๓ ระดับ คือ บารมีระดับต้น (ทานบารมี) อุปบารมีระดับกลาง (ทานอุปบารมี) และปรมัตถบารมีระดับสูงสุด (ทานปรมัตถบารมี ถึงจะสามารถตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าได้

การบรรลุธรรมของพระธัมมาเถรี ก็เช่นกัน ได้สร้างสมอบรมบารมีไว้เมื่อครั้งอดีต จึงได้เป็นอุปนิสัยให้บรรลุธรรมในปัจจุบันชาตินี้ โดยหลังจากที่สามีนางตายแล้ว นางได้ออกบวชและปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา ตามหลักมหาสติปัฏฐาน ๔ วันหนึ่งนางได้เที่ยวบิณฑบาต โดยอาศัยไม้เท้าค้ำยัน ขณะที่กลับสู่วิหารของตนได้หกล้มลง เพราะเท้าทั้ง ๒ ไม่มีกำลัง ในขณะนั้นได้ใช้วิปัสสนาในการโยนิโสมนสิการที่เกิดขึ้นโดยวิปัสสนาปัญญา ปัญญาที่รู้แจ้งรูปนามโดยความเป็นไตรลักษณ์ของกายสังขาร นางจึงได้บรรลุเป็นพระอรหันต์ด้วยการยกจิตขึ้นพิจารณาโทษของร่างกายด้วยหลักกายานุปัสสนาสติปัฏฐาน

Download