ดุษฎีนิพนธ์เรื่อง “รูปแบบการไกล่เกลี่ยคดีข้อพิพาทเชิงพุทธบูรณาการ : ศึกษาเฉพาะกรณีคดีครอบครัวศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง” มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑) เพื่อศึกษาแนวคิด ทฤษฎี ที่เกี่ยวข้องในการไกล่เกลี่ยคดีข้อพิพาทของศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง ๒) เพื่อศึกษาสภาพปัญหา อุปสรรค และหลักพุทธธรรมของกระบวนการไกล่เกลี่ยคดีข้อพิพาทของศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง ๓) เพื่อศึกษารูปแบบการไกล่เกลี่ยคดีข้อพิพาทของศาลเยาชนและครอบครัวกลางในเชิงพุทธบูรณาการ โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงเอกสาร และการสัมภาษณ์

ผลการวิจัยพบว่า การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทนั้นตั้งอยู่บนพื้นฐานของแนวคิดและทฤษฎีที่ว่า
๑) ประสานคู่พิพาทมาพบปะเจรจาคืนดีเพื่อหาแนวทางในการยุติข้อพิพาท ๒) อำนวยความสะดวกในการไกล่เกลี่ย ๓) เป็นสื่อกลางให้แก่คู่พิพาทได้เข้าใจตรงกัน ๔) ประนอมข้อพิพาทเพื่อให้คู่พิพาทตระหนักถึงประโยชน์ในการร่วมกันแก้ปัญหา ๕) ดำเนินการและควบคุมกระบวนการไกล่เกลี่ยตามพฤติกรรมแห่งคดีตามที่เห็นเหมาะสม ๖) บทบาทของคนกลางต่างจากผู้พิพากษาหรือผู้ที่ทำหน้าที่เป็นอนุญาโตตุลาการ ๗) ช่วยในการทำสัญญาประนีประนอมเมื่อคู่พิพาทสามารถตกลงกันได้ ด้านปัญหาและอุปสรรคในการไกล่เกลี่ยพบว่า เป็นปัญหาที่เกิดจากทิฐิมานะที่มุ่งเอาชนะกันอย่างเดียว ปัญหาที่เกิดจากการยุยงของคนรอบข้างที่ไม่ต้องการให้มีการประนีประนอม ตลอดจนถึงปัญหาจากบุคคลภายนอก เช่น ทนายความ หรือญาติที่มีอิทธิพลต่อคู่ความ ปัญหาเหล่านี้นับเป็นอุปสรรคส่งผลให้การไกล่เกลี่ยไม่ประสบความสำเร็จ ด้านรูปแบบการไกล่เกลี่ยคดีข้อพิพาทของศาลเยาชนและครอบครัวกลางพบว่า หลักการใช้สติ หลักอคติ ๔ หลักพรหมวิหาร ๔ หลักสังคหวัตถุ ๔ หลักอริยสัจ ๔ สามารถนำมาใช้แก้ปัญหาการและขจัดอุปสรรคการไกล่เกลี่ย ส่งผลให้กระบวนการไกล่เกลี่ยประสบความสำเร็จได้

Download