บทคัดย่อ

             การศึกษาวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ  ๑) เพื่อศึกษาแนวคิดทฤษฎีการพัฒนาชีวิต  ๒) เพื่อศึกษาอิทธิบาท ๔ กับการพัฒนาชีวิตในพระพุทธศาสนาเถรวาท ๓) เพื่อศึกษาวิเคราะห์      การพัฒนาชีวิตด้วยอิทธิบาท ๔ ของพระมหาชนก

             ผลการวิจัยพบว่า

             ข้อ ๑) การพัฒนาชีวิตให้มีความเจริญก้าวหน้านั้น  ในทางพระพุทธศาสนา  พระพุทธองค์ได้มีแนวคิดเกี่ยวกับการพัฒนาตนเองให้มีความเจริญก้าวหน้าอยู่ ๔ ประการ ได้แก่  (๑) การพัฒนาทางด้านบุคลิกหรือร่างกาย  คือ สำรวมกายให้เรียบร้อย ไม่ประพฤติชั่วทางกาย  หรือไม่นำกาย     ไปสร้างอกุศล, ประพฤติแต่สิ่งที่เป็นกุศล  (๒) การพัฒนาทางด้านความประพฤติ คือ  ประพฤติตนให้อยู่ในกรอบหรือเรียกว่า วินัย อันได้แก่การรักษาศีล  ป้องกันตนไม่ให้ประพฤติชั่ว  (๓) การพัฒนาทางด้านจิตใจ  คือ รักษาใจให้อยู่ในความตั้งมั่น  หรือเรียกว่าตั้งอยู่ในสมาธิ  จิตไม่กระสับกระส่าย  จิตมีความแน่วแน่  (๔) การพัฒนาทางด้านปัญญา คือ การพัฒนาทางด้านความคิดให้รู้เท่าทันธรรมชาติ เมื่อเราสามารถพัฒนาครบทั้ง ๔ ด้าน ผลที่ตามมาก็คือ ความสงบสุข หรือเรียกว่า “นิพพาน”

             ข้อ ๒) การที่จะดำรงชีวิต รวมถึงการทำหน้าที่การงานของตนเอง ให้ถึงจุดมุ่งหมายที่ตนเองได้ตั้งใจไว้นั้น  พระพุทธองค์ได้ตรัสหลักธรรมไว้ ๔ ข้อ  ซึ่งสามารถนำไปใช้ได้ทุกที่ ทุกเวลา  ทุกสมัย ไม่มีความล้าสมัย  หลักธรรมที่ว่านี้ คือ อิทธิบาท ๔ ได้แก่  (๑) ฉันทะ มีใจรัก (เต็มใจทำ)              (๒) วิริยะ พยายามทำ (แข็งใจทำ)  (๓) จิตตะ  มีใจฝักใฝ่ไม่ทอดทิ้งธุระ (ตั้งใจทำ)  (๔) วิมังสา       ใช้ปัญญาพิจารณาตริตรอง (เข้าใจทำ)  เมื่อประพฤติปฏิบัติตามหลักธรรมทั้ง ๔ ข้อที่ได้กล่าวมานี้  ย่อมทำให้ชีวิตถึงจุดมุ่งหมาย และเมื่อดำเนินชีวิตตามหลักอิทธิบาท ๔ เป็นประจำ ย่อมส่งผลให้มี  อายุยืน

          ข้อ ๓) พระมหาชนกได้พัฒนาชีวิตด้วยการเจริญตามหลักอิทธิบาท ครบทั้ง ๔ ข้อ  ได้แก่    (๑) ท่านเจริญตามหลักฉันทะ  คือ มีความพอใจในชาติตระกูลของตนเอง (ตระกูลกษัตริย์)            (๒) ท่านเจริญตามหลักวิริยะ คือ มีความพยายามที่จะไปยึดราชสมบัติของพระบิดาคืน จนตัดสินใจออกเดินเรือไปค้าขาย  จนได้รับอุบัติเหตุเรือล่ม  ทำให้ต้องว่ายน้ำตลอดเวลา ๗ วัน  จนมีเทวดา    มาช่วย  (๓) ท่านเจริญตามหลักจิตตะ  คือ พระมหาชนกนั้นมีใจที่ตั้งมั่น ไม่หดหู่ท้อถอย เห็นได้จากตอนที่เรือล่ม  ท่านว่ายน้ำอยู่ท่ามกลางมหาสมุทร ถึงจะไม่เห็นฝั่งก็ยังว่ายต่อไป เพราะใจที่ตั้งมั่นนั่นเอง    (๔) เจริญตามหลักวิมังสา  คือ ท่านได้ใช้ปัญญาตริตรองกับการทำงานด้วยเสมอ ไม่ว่าจะเป็นตอน   เรือล่ม หรือตอนที่ไปแก้ปัญหาด้วยปัญญาอันชาญฉลาด จนทำให้นางสีวลีพอใจและยอมรับ จนได้ปกครองบ้านเมือง

ดาวน์โหลด