บทคัดย่อ
การวิจัยในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑) เพื่อศึกษาหลักการดูแลสุขภาวะของพระสงฆ์ในพระวินัยปิฎก ๒) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันของพฤติกรรมการดูแลสุขภาวะของพระสงฆ์ในเขตอำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่ ๓) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาพฤติกรรมการดูแลสุขภาวะของพระสงฆ์ตามหลักภาวนา ๔ ในเขตอำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพทำการศึกษา คือ ศึกษาจากเอกสารและศึกษาศึกษาจากผู้ให้ข้อมูลหลักอย่างจำเพาะเจาะจงโดยการสัมภาษณ์เชิงลึก พระสงฆ จํานวน ๒๐ รูป เพื่อศึกษาพฤติกรรมการดูแลสุขภาวะเชิงคุณภาพ โดยการสัมภาษณ์ของพระสงฆ์ระดับเจ้าอาวาส จำนวน ๑๐ รูป และพระลูกวัด จำนวน ๑๐ รูป แล้วผู้วิจัยทำการสรุปข้อมูลที่สำคัญของการสัมภาษณ์และทำการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลจากการศึกษาพบว่า
พระวินัยปิฎกได้กล่าวถึงความมีสุขภาวะอนามัยดีของพระพุทธเจ้าไว้หลายประการ ได้แก่ บำเพ็ญพุทธกิจได้เกือบตลอดทั้งวัน สติสัมปชัญญะบริบูรณ์ดี มีโรคน้อยมีเป้าหมายในการบริโภค มีสติพิจารณาฉันเฉพาะอาหารที่เป็นประโยชน์ รู้ประมาณในการบริโภคและห้ามดื่มสุราและเมรัย ทำให้มีพระพลานามัยสมบูรณ์แข็งแรง สุขภาวะเป็นการดูแลรักษา การป้องกัน และการเยียวยา ทั้งทางด้านร่างกาย สังคม จิตใจ และสติปัญญา ทุกคนจะต้องนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาใช้เพื่อเป็นแนวทางของการดูแลรักษา เยียวยาชีวิตจิตใจ การดูแลรักษาจิตใจถือว่าเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด สามารถประคองจิตใจของตนได้ตลอด หรือการประคองจิตให้ถึงขั้นสูงสุด คือ การได้บรรลุธรรมพร้อมกับการสิ้นชีวิต เป็นการบรรลุเป้าหมายชีวิตในโอกาสสุดท้ายที่สูงสุด
สภาพปัจจุบันพระสงฆ์ในเขตอำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่ ได้ให้ความสำคัญและดูแลเอาใจใส่ถึงสุขภาวะในทุกด้านโดยไม่ยิ่งหย่อนกว่ากัน ด้านกายพระสงฆ์ส่วนใหญ่ได้ให้ความสำคัญในด้านการฉัน ด้านการออกกำลังกาย เพื่อป้องกันโรคภัยอันจะเกิดขึ้นตลอดถึงรู้จักปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมด้วยความระมัดระวังตน ศีล (สังคม) พระสงฆ์ต่างให้ความสำคัญ ด้วยการยึดมั่นอยู่ในหลักพระธรรมวินัยอย่างเคร่งครัด เป็นแบบอย่างและสามารถสร้างมนุษย์สัมพันธ์ที่ดีให้เกิดขึ้นกับศรัทธาประชาชนได้เป็นอย่างดี ด้านจิตใจ พระสงฆ์ส่วนใหญ่ต่างยึดมั่นอยู่ในหลักจิตภาวนา ด้วยการสำรวมระมัดระวังจิต ด้วยการเจริญวิปัสสนากัมมัฏฐาน ทำจิตให้ตั่งมั่น เป็นผู้นำในด้านจิตวิญญาณของศรัทธาประชาชนได้เป็นอย่างดี ในส่วนด้านปัญญา พระสงฆ์ส่วนใหญ่ได้ให้ความสำคัญด้วยการปฏิบัติธรรม ศึกษาธรรมซึ่งเป็นอุบายที่จะทำให้พระสงฆ์มีรู้ความเข้าใจ สามารถปรับตัวให้เข้ากับสังคมที่กำลังเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็วเป็นอย่างดียิ่งด้วยสติปัญญาที่เข้าใจในเหตุและผล
แนวทางการพัฒนาพฤติกรรมการดูแลสุขภาวะพระสงฆ์ตามหลักภาวนา ๔ ในเขตอำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่ ๑) ด้านกายภาวนา พระสงฆ์ส่วนใหญ่ดำเนินวิธีชีวิตตามหลักพระธรรมวินัย ดำเนินตามแนวทางที่เหมาะสมด้วยการออกกำลัง ฉันอาหารที่เป็นประโยชน์ ปฏิบัติกิจวัตรประจำวัน เช่นทำวัตร นั่งสมาธิ และปฏิบัติวิปัสสนากัมมัฏฐานเป็นต้น ๒) ด้านศีลภาวนา พระสงฆ์ส่วนใหญ่มีความมุ่งมั่นที่จะรักษาพรหมจรรย์ให้บริสุทธิ์ทั้งกายวาจาและใจ เพราะศีลถือเป็นรากฐานหรือเป็นแนวทางในการที่จะพัฒนาความประพฤติแห่งตนให้ตั้งอยู่ในความมีระเบียบวินัย ไม่เบียดเบียนหรือก่อความเดือดร้อนเสียหาย สามารถที่จะปรับตัวให้อยู่ร่วมกับผู้อื่นได้ ด้วยการสร้างสัมพันธ์ภาพที่ดีกับสิ่งแวดล้อมและเพื่อนมนุษย์ ๓) ด้านจิตภาวนา พระสงฆ์ได้ฝึกฝนอบรมจิตให้เกิดความเข้มแข็งเจริญงอกงามด้วยคุณธรรมทั้งหลาย เช่น ทำให้จิตใจให้ความมีเมตตา มีความพึ่งพอใจ มีความขยันหมั่นเพียร อดทนและมีสมาธิมีจิตใจสดชื่นเบิกบานสุขผ่องใสพัฒนาจิตได้ ดั่งคำว่า “จิตเป็นนาย กายเป็นบ่าว” ๔) ด้านปัญญาภาวนา มีการเจริญปัญญา ฝึกอบรมปัญญาให้รู้จักเข้าใจสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง รู้แจ้งเห็นจริงในสิ่งทั้งหลาย ด้วยสติและปัญญาสามารถทำให้จิตใจเป็นอิสระทำตนให้บริสุทธิ์จากกิเลสตัณหาและปลอดพ้นจากความทุกข์และแก้ไขปัญหาพฤติกรรมการดูแลสุขภาวะที่เกิดขึ้นได้ด้วยปัญญา
ดาวน์โหลด |