บทคัดย่อ

             วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อจะศึกษา ๓ ประการ คือ (๑) ลิงที่ปรากฏในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาเถรวาท (๒) การเสวยชาติเป็นลิงของพระโพธิสัตว์ลิงที่ปรากฏในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาเถรวาท (๓) วิเคราะห์บทบาทและคุณธรรมของลิงพระโพธิสัตว์ที่ปรากฏในชาดกทางพระพุทธศาสนาเถรวาท ผลจากการศึกษาพบว่า

             ลิงที่ปรากฏในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาเถรวาท พบว่า ลิงในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา
ในพระวินัยคือลิงที่เป็นอนุบัญญัติในปฐมปาราชิกในพระสูตรเป็นลิงตัวละครต่าง ๆ ในชาดก ใน
พระอภิธรรมเป็นลิงที่เปรียบเทียบว่าเหมือนจิตของคน ยังมีปรากฏในปฐมสมโพธิกถาและคัมภีร์อื่น ๆ

             การเสวยพระชาติเป็นของลิงพระโพธิสัตว์ปรากฏในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาเถรวาท พบว่าพระโพธิสัตว์และการเสวยพระชาติเคยเป็นมนุษย์ เป็นสัตว์ เป็นเทวดา เป็นยักษ์ ส่วนการเสวยพระชาติเป็นลิงของพระโพธิสัตว์ที่ปรากฏอยู่ในชาดกของพระสูตร มี ๑๓ เรื่อง ได้แก่ นฬปานชาดก, วานรินทชาดก, ตโยธรรมชาดก, ตินทุกชาดก, สุงสุมารชาดก, ครหิตชาดก, จูฬนันทิยชาดก, กุมภีลชาดก, กาฬพาหุชาดก, วานรชาดก, กปิชาดก, มหากปิชาดก ๑  และมหากปิชาดก ๒ 

             วิเคราะห์บทบาทและคุณธรรมของลิงพระโพธิสัตว์ที่ปรากฏในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาเถรวาท พบว่า มีบทบาทในด้านการเป็นสมาชิกของครอบครัว ด้านการเป็นผู้นำสังคมด้านวัฒนธรรมประเพณีและด้านธรรมชาติสิ่งแวดล้อม หลักธรรมที่พบในชาดกที่พระโพธิสัตว์เสวยชาติเป็นลิงทั้ง ๑๓ ชาดก อาทิเช่น สัจจะ ปัญญา ความกตัญญูกตเวที กรรม เป็นต้น เพื่อเป็นประโยชน์ต่อการวิเคราะห์ข้อมูล ผู้วิจัยจึงได้แบ่งหลักธรรมออกเป็นหมวดหมู่ ดังนี้

             ด้านปัจเจกบุคคล พบว่า เป็นคุณธรรมที่อำนวยประโยชน์และความสุขแก่ปัจเจกบุคคลผู้ที่ยึดถือและประพฤติปฏิบัติตามส่งผลถึงครอบครัวและสังคม เพราะเมื่อคนดีแล้วครอบครัวและสังคมก็ย่อมดีตามได้ปรากฏหลักธรรมดังต่อไปนี้คือ หลักของกรรม หลักของอธิฏฐานธรรมและหลักของอริยทรัพย์

             ด้านครอบครัว พบว่า เป็นคุณธรรมที่มีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับครอบครัว หน้าที่ของบุตรธิดา ตลอดจนหลักการครองตน การครองคน ครองเรือน ส่งเสริมการพัฒนาชีวิตครัวเรือน ให้อยู่ดีมีความสุข มีคุณภาพชีวิตที่ดีเป็นครอบครัวที่อบอุ่น จึงเป็นหลักธรรมสำหรับครอบครัว ได้แก่ หลักของบุตร หลักของฆราวาสธรรมและหลักของพรหมวิหารธรรม     

ดาวน์โหลด