บทคัดย่อ
การวิจัยในครั้งนี้วัตถุประสงค์ ๑.เพื่อศึกษาแนวคิดจักรวาลวิทยาที่ปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนา ๒. เพื่อศึกษาแนวคิดจักรวาลวิทยาตามคติของชาวล้านนา ๓. เพื่อศึกษาอิทธิพลของพุทธจักรวาลวิทยาที่มีต่อการวางผังสร้างวัดในล้านนา เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากพระไตรปิฎก อรรถกถา คัมภีร์ล้านนา เอกสาร ตำรา งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และการสัมภาษณ์เชิงลึก จากกลุ่มประชากรจำนวน ๘ รูป/คน ซึ่งคัดเลือกมาแบบเจาะจง ที่เป็นผู้ทรงคุณวุฒิด้านพระพุทธศาสนาในล้านนา
ผลการวิจัยพบว่า
๑. แนวคิดจักรวาลวิทยาที่ปรากฎในคัมภีร์พระพุทธศาสนาพบว่าจักรวาลวิทยาส่วนใหญ่ นำมาจากพระสูตรที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ในพระไตรปิฎก บางพระสูตรตรัสเรื่องจักรวาลโดยตรง บางพระสูตรให้นัยแฝงไว้ ต้องอาศัยการตีความบ้าง พระสูตรที่ใช้ศึกษาเรื่องจักรวาลวิทยาในพระพุทธศาสนาก็มีอยู่ ๓ พระสูตร คือ อัคคัญญสูตร จักกวัตติสูตร และสุริยสูตร ทำให้ได้ทราบรายละเอียดของจักรวาลวิทยาในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะประเด็นสำคัญเรื่องของความไม่เที่ยงของสังขารของสรรพสัตว์ สรรพสิ่งทั้งหลาย แม้จะยิ่งใหญ่เพียงใดก็ต้องแตกทำลายหมด เราควรจะเบื่อหน่าย คลายจากความยึดมั่นถือมั่น หมั่น ฝึกฝนอบรมตนให้พ้นจากการเวียนว่ายตายเกิด ตาม พระสัมมาสัมพุทธเจ้า
๒. แนวคิดจักรวาลวิทยาตามคติของชาวล้านนา พบว่า แนวคิดจักรวาลวิทยา ได้รับการปลูกฝังผ่านการใช้อำนาจของพระมหากษัตริย์โดยมีการสร้างวัด สร้างบ้าน สร้างเมือง ตามแนวคิดจักรวาลวิทยา โดยเนื้อหาหลักของแนวคิดดังกล่าวเป็นคติในการสร้างความสมดุลระหว่างโลกมนุษย์กับจักรวาล โดยเชื่อว่าหาก จักรวาลเล็ก ซึ่งหมายถึง โลกเกิดความสมดุลกับจักรวาลใหญ่แล้วจะเกิดความอุดมสมบูรณ์และความสงบสุขขึ้นใน โลกมนุษย์
๓. อิทธิพลของพุทธจักวาลวิทยาที่มีต่อการวางผังสร้างวัดในล้านนา พบว่า แนวคิดเรื่องจักรวาลวิทยาได้มีบทบาทอิทธิพลต่อการวางผังในการสร้างวัดในล้านนา กล่าวคือ การสร้างเจดีย์ หรือว่าพระธาตุถูกสร้างไว้ศูนย์กลางของวัด ส่วนแนวคิดเรื่องการสร้างวิหารนั้นต้องสร้างในทิศตะวันออกของเจดีย์ซึ่งถือว่าได้รับอิทธิพลมาจากพุทธจักวาลวิทยาเช่นกัน ดังนั้น การสร้างเจดีย์และการสร้างวิหารของชาวล้านนาจะนิยมสร้างตามแบบแนวคิดที่ได้รับอิทธิพลมาจากพุทธจักรวาลวิทยา
ดาวน์โหลด |