บทคัดย่อ
การศึกษานี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ ๑) ศึกษาแนวคิดคุณค่าของชีวิตและการเผชิญความตายอย่างสงบ ตามหลักจิตวิทยา ๒) ศึกษาแนวคิดคุณค่าของชีวิตและการเผชิญความตายอย่างสงบ ตามหลักพุทธศาสนา และ ๓) ศึกษาวิเคราะห์หลักสติปัฏฐาน ๔ เพื่อพัฒนาคุณค่าของชีวิตและการเผชิญความตายอย่างสงบ
งานวิจัยนี้ เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร โดยการศึกษาข้อมูลจากพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา อนุฎีกา ทฤษฏี งานวิจัยทางจิตวิทยา ทางการแพทย์ และเอกสารที่เกี่ยวข้องอื่นๆ
ผลการวิจัยพบว่า
๑) คุณค่าของชีวิตตามหลักจิตวิทยาคือ พัฒนาการที่เหมาะทางด้านชีว-สังคม อารมณ์ การรู้คิด ซึ่งจะนำไปสู่การมีแรงจูงใจ เจตคติคุณค่าของชีวิตการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ที่ดีคือความพึงพอใจในชีวิต และสามารถจัดการความเครียดจากความตาย ส่วนทางการแพทย์คือสุขภาพทางกาย การดูแลรักษาสุขภาพ และ โภชนาการที่ถูกต้อง การออกกำลังกาย และการพักผ่อนที่เพียงพอ ในการเผชิญกับความตาย มีการดูแลแบบพหุวิชาชีพ การรักษาด้วยยาเท่าที่จำเป็น ให้ความสำคัญด้านจิตวิญญาณมากขึ้น และมีจุดมุ่งหมายที่จะให้ผู้ป่วยมีสติสัมปชัญญะสมบูรณ์ไม่หลงตาย
๒) ส่วนพุทธศาสนา มองว่าคุณค่าของชีวิตทั้งด้านรูปธรรมและนามธรรมอันเป็นคุณค่าสูงสุด จนจิตมีสติ-สัมปชัญญะที่สมบูรณ์ แม้ช่วงวาระสุดท้ายของชีวิต ซึ่งได้พัฒนาตามระบบอริยมรรคมีองค์ ๘ พัฒนาจากคุณค่าทางกายภาพ สังคม คุณธรรมและคุณค่าของชีวิต และคุณค่าทางปัญญาแห่งจิตวิญญาณ
๓) พบว่าหลักสติปัฏฐาน ๔ ช่วยในการแก้ปัญหาและความทุกข์ทรมานกับการเผชิญความตาย กายานุปัสสนาในสติปัฏฐาน ๔ ช่วยให้กายวาจาสงบ ด้วยการสำรวมอินทรีย์ มีสติระลึกรู้ กิริยาอาการ การเคลื่อนไหวต่างๆ เวทนานุปัสสนา ช่วยให้ผู้ที่กำลังจะจากไป สามารถผ่อนคลายและระงับความเจ็บปวดทรมาน เมื่อมีอาการ อันมีผลมาจากความเจ็บปวด จิตตานุปัสสนา ช่วยให้ผู้ที่กำลังจะจากไป สามารถจดจ่ออยู่กับอารมณ์กรรมฐาน มีอารมณ์เป็นหนึ่งไม่หวั่นไหว และธัมมานุปัสสนา ส่งเสริมช่วยให้ผู้ที่กำลังจะจากไป สามารถปล่อยวางความคิด ความยึดมั่นถือมั่น ดำรงอยู่ด้วยความว่าง อยู่เหนือการเกิดและการตาย ในช่วงสุดท้ายของชีวิตขณะที่ความตายกำลังจะมาถึง และผู้ที่เจริญสติปัฏฐาน ๔ จนสำเร็จสมาธิญาณคือสัมมสนญาณ จิตดับลงในขณะนั้น จะไปสู่สุคติสวรรค์ หรือสำเร็จเป็นพระอริยบุคคลมีพระโสดาบัน พระสกทาคามี พระอนาคามี และพระอรหันต์ ในขณะจิตสุดท้ายนั้น เข้าสู่กระแสนิพพาน หลุดพ้นจากทุกข์ทั้งปวง และพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏ
ดาวน์โหลด
|