วิทยานิพนธ์เรื่องความเชื่อในการปฏิบัติพิธีกรรมไหว้ครูภาคกลางของไทย เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อ ๑) ศึกษารูปแบบพิธีกรรมไหว้ครูภาคกลางของไทย  ๒) ศึกษาความเชื่อและความหมายเชิงพุทธจิตวิทยาที่ปรากฏ ในการปฏิบัติพิธีกรรมไหว้ครูภาคกลางของไทย ๓) เพื่อเสนอทางออกในการประยุกต์หลักจิตวิทยาเชิงพุทธ ต่อความเชื่อในการปฏิบัติพิธีกรรมไหว้ครูภาคกลางของไทย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือแบบสัมภาษณ์เชิงลึก กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย นักวิชาการผู้มีความเชี่ยวชาญ พระภิกษุ พระเกจิอาจารย์ โหราพราหมณ์ หมอครู ราชครู ปราชญ์ชาวบ้านทางด้านพิธีกรรม ครูผู้ประกอบพิธีกรรม

              ผลการวิจัยพบว่า

             พิธีกรรมไหว้ครูภาคกลางของไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อแสดงความกตัญญูกตเวทีของศิษย์ ที่มีต่อคุณธรรมของครูในปัจจุบัน และในอดีต โดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเป็นบรมครูที่สำคัญที่สุด นอกจากนี้ยังมีวัตถุประสงค์เพื่อสืบสานวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของไทย โดยพิธีไหว้ครูประกอบด้วย พิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา และพิธีกรรมที่ได้อิทธิพลจากศาสนาพราหมณ์-ฮินดู อุปกรณ์ประกอบด้วย เครื่องบูชาตามหลักพุทธศาสนา และเครื่องเซ่นสังเวยตามระเบียบปฏิบัติในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู และตามประเพณีไทย โดยหลักปฏิบัติประกอบด้วยหลักปฏิบัติทางกาย ทางสังคม ทางจิตใจ และปัญญา ซึ่งมีพื้นฐานตามขั้นตอนไตรสิกขาอันเป็นกระบวนการตามอริยมรรคมีองค์ ๘

             หลักธรรมสำคัญทางพระพุทธศาสนา ประกอบด้วย ๑) หลักธรรมทั่วๆ ไปที่แสดงถึงกระบวนธรรมในการพัฒนา คือสิกขา ๓ ภาวนา ๔ และมรรคมีองค์ ๘ ๒) หลักที่เกี่ยวข้องกับคุณธรรมของครู คือ พรหมวิหาร ๔ สังคหะวัตถุ ๔ ลีลาครูหรือเทศนาวิธี ๔ สัปปุริสธรรม ๗ และกัลยาณมิตรธรรม ๗ รวมทั้ง ๓) คุณธรรมฝ่ายศิษย์ คือคุณธรรมพื้นฐาน ๘ ประการ หลักทิศ ๖ อิทธิบาท ๔ สัมมัปปทาน ๔ อนุรักษ์สัมปทาน ๔ และปัญญาวุฒิธรรม ๔

             บทผลสัมภาษณ์เชิงลึกพบว่า

             ปราชญ์ผู้ให้สัมภาษณ์ต่างระบุวัตถุประสงค์ที่ตรงกัน คือเพื่อการแสดงการบูชาพระคุณครูและการเพิ่มพูนบารมีของครู โดยมีขั้นตอนผสมผสานระหว่างขั้นตอนตามไตรสิกขาในพุทธศาสนาและพิธีกรรมในศาสนาพราหมณ์ อุปกรณ์ที่ใช้มีการผสมผสานระหว่างอุปกรณ์ตามแบบพิธีกรรมพุทธ พราหมณ์-ฮินดู รวมทั้งพิธีกรรมตามประเพณีไทย ระเบียบวิธีปฏิบัติสอดรับกับ วิธีการดำเนินชีวิตตามไตรสิกขา โดยหลักธรรมมีทั้งส่วนหลักธรรมเกี่ยวกับกระบวนการพัฒนา คุณธรรมของครู และคุณธรรมของศิษย์

 ดาวน์โหลด