บทคัดย่อ

วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ เพื่อศึกษาหลักธรรมในกัลยาณมิตตสูตร เพื่อศึกษาหลักการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา และเพื่อศึกษาการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในกัลยาณมิตตสูตรโดยศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาทและเอกสารอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง รวบรวม สรุป วิเคราะห์ เรียบเรียงบรรยายเชิงพรรณนา ตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญ จากการศึกษาพบว่า

กัลยาณมิตตสูตร เป็นพระสูตรที่พระธรรมสังคีติกาจารย์ รวบรวมร้อยกรองไว้ในคัมภีร์สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค ซึ่งเป็นสูตรที่จัดอยู่ในสุริยเปยยาลวรรค โดยมีหลักธรรมที่เป็นสาระสำคัญที่ทรงแสดงไว้ในกัลยาณมิตตสูตร คือ ทรงแสดงถึงการพิจารณาเห็นธรรมที่เกิดขึ้นอย่างใดอย่างหนึ่งอันเป็นเหตุให้อริยมรรคมีองค์ ๘ ที่ยังไม่เกิดให้เกิดขึ้นได้หรือเป็นเหตุให้อริยมรรค มีองค์ ๘ ที่เกิดขึ้นแล้วมีความเจริญเหมือนกับความเป็นกัลยาณมิตตตา ซึ่งการเจริญอริยมรรคมีองค์ ๘ นี้ ถ้าผู้เจริญกระทำให้มากแล้วย่อมเป็นผู้กำจัดราคะ โทสะ และโมหะเป็นที่สุด และยังพบว่าหลักธรรมในกัลยาณมิตตสูตร ได้แก่ กัลยาณมิตตา คือ ความเป็นผู้มีมิตรดี

             หลักการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา พบว่า วิปัสสนา หมายถึง การรู้แจ้ง การรู้วิเศษ หรือเห็นแจ้งด้วยปัญญาอันยิ่งเองแล้วเข้าสู่กระแสแห่งพระนิพพาน การที่จะรู้แจ้งในวิปัสสนาเพื่อเป็นเหตุให้บรรลุธรรมในอริยสัจ ๔ ได้นั้นจะต้องอาศัยกัลยาณมิตรเป็นเบื้องต้นรับคำสอนของท่านแล้วปฏิบัติตามหลักสติปัฏฐาน ๔ เพื่อความพ้นทุกข์ ซึ่งพระพุทธเจ้า พระปัจเจกพุทธเจ้า และพระอริยะสาวกทั้งหลายใน ๔ อสงไขยแสนกัปนี้และกัปอื่น ๆ ได้บรรลุความหมดจดจากกิเลสด้วยทางสายเดียว คือ สติปัฏฐาน ๔

             การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในกัลยาณมิตตสูตร พบว่า การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาที่ปรากฏในกัลยาณมิตตสูตร หลักธรรมที่สำคัญ คือ การอาศัยกัลยาณมิตรหรือการคบสัตบุรุษ (สัปปุริสสังเสวะ) เป็นบุพภาคนำไปสู่อริยมรรคมีองค์ ๘ โดยอาศัยหลักธรรมที่เป็นบาทฐานช่วยสนับสนุนให้บรรลุธรรม ได้แก่ สัมปทา วุฒิธรรม ไตรสิกขา เป็นต้น จะช่วยให้การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาบรรลุมรรค ผล นิพพาน.

ดาวน์โหลด