บทคัดย่อ

             วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ เพื่อศึกษาสมถปุพพังคมนัยในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท เพื่อศึกษารูปแบบการปฏิบัติกรรมฐานของพระธรรมสิงหบุราจารย์ (จรัญ ิตธมฺโม)เพื่อศึกษาการปฏิบัติกรรมฐานแบบสมถปุพพังคมนัยตามคำสอนของพระธรรมสิงหบุราจารย์ (จรัญ ิตธมฺโม) โดยศึกษาข้อมูลจากพระไตรปิฎก อรรถกถา คัมภีร์ปกรณ์วิเสสวิสุทธิมรรค เอกสารทางวิชาการและตำราอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง แล้วนำมาเรียบเรียง บรรยายเชิงพรรณนา

             จากการศึกษาพบว่า การเจริญสมถปุพพังคมนัย คือ การเจริญวิปัสสนาโดยมีสมถในเบื้องต้น เมื่อได้สมาธิระดับอุปจารสมาธิ หรือ อัปปนาสมาธิ จิตมีความเป็นเอกัคคตารมณ์
ไม่ฟุ้งซ่านด้วยอำนาจแห่งเนกขัมมะแล้ว สมถยานิกย่อมเจริญวิปัสสนาในนามธรรม การกำหนดรู้
องค์ฌานและสัมปยุตตธรรม เมื่อกำหนดรู้นามธรรมเป็นหลัก ก็จัดว่าได้กำหนดรูปและนามทั้งสองอย่างได้โดยปริยาย หรือเมื่อออกจากฌานสมาบัติแล้วพิจารณาสภาวธรรมทั้งหลายที่เกิดขึ้นทางอายตนะทั้ง ๖ โดยความเป็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

จากการศึกษารูปแบบการปฏิบัติกรรมฐานของพระธรรมสิงหบุราจารย์ (จรัญ ฐิตธมฺโม) เป็นแบบการเจริญสมถปุพพังคมวิปัสสนา แต่เนื่องจากท่านได้สอนให้ปฏิบัติตามแนวสติปัฏฐาน ๔ ด้วย ดังนั้น รูปแบบการปฏิบัติกรรมฐานของพระธรรมสิงหบุราจารย์จึงจัดเป็นแบบยุคนัทธนัยก็ได้

จากการศึกษาการปฏิบัติกรรมฐานแบบสมถปุพพังคมนัยตามคำสอนของพระธรรมสิงหบุราจารย์ (จรัญ ธิตธมฺโม) พบว่า พระธรรมสิงหบุราจารย์สอนให้ผู้ปฏิบัติสวดมนต์ภาวนาก่อน มีการตั้งจิตแผ่เมตตาอุทิศส่วนกุศล เจริญสติสัมปชัญญะ กำหนดอิริยาบถใหญ่ อิริยาบถย่อย และกำหนดลมหายใจอัสสาสะ-ปัสสาสะ กำหนดเพ่งเวทนาเป็นอารมณ์ จนเกิดเป็นเวทนาสมาธิเกาะอยู่ที่จุดเวทนา เพื่อให้เกิดเป็น สัมมาสมาธิ เจริญสมถภาวนาเป็นเบื้องต้น และยกขึ้นสู่การเจริญวิปัสสนาต่อไป

ดาวน์โหลด