วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการคือ (๑) เพื่อศึกษาความสำคัญของโพธิมณฑลในฐานะเป็นสถานที่ตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า (๒) เพื่อศึกษาความสำคัญของโพธิมณฑลในฐานะเป็นสังเวชนียสถาน (๓) เพื่อศึกษาความสำคัญของโพธิมณฑลในฐานะเป็นปูชนียสถาน
ผลการศึกษาเหตุการณ์สำคัญ ณ โพธิมณฑล สถานที่อันได้ชื่อว่าเป็นที่ตรัสรู้อนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ แห่งองค์พระศาสดาผู้ซึ่งเป็นศาสดาเอกในโลก และเป็นที่มาแห่งการประกาศอิสระภาพความเป็นมนุษย์ให้แก่มนุษย์โลกมาอย่างยาวนานถึง ๒๖๐๐ ปี ซึ่งปีนี้ก็ถือเป็นปีแห่งพุทธชยันตี ณ สถานที่แห่งนี้ องค์มหาบุรุษได้ทรงกระทำความเพียรอย่างยิ่งยวดทรงก้าวล่วงพ้นซึ่งทุกข์ทั้งปวงได้และบังเกิดประโยชน์สูงสุดทั้งในหมู่มนุษย์และเทวดา
จากการศึกษาความสำคัญของโพธิมณฑลจากคัมภีร์พระไตรปิฏก ฝ่ายเถรวาท คัมภีร์อรรถกถาและเอกสารวิชาการต่างๆ
๑. โพธิมณฑลแห่งนี้ถือว่าเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์อย่างยิ่ง พระพุทธเจ้าทุกพระองค์ตรัสรู้ที่สถานที่แห่งนี้เท่านั้น โพธิมณฑลเป็นมณฑลสะดือแผ่นดินเป็นแผ่นดินผืนแรกเมื่อกำเนิดโลก อีกทั้งจะเป็นแผ่นดินผืนสุดท้ายที่จะหายไปในวันสิ้นโลกและที่สำคัญยังเป็นสถานที่กำจัดกิเลส
๒. สังเวชนียสถานสถานที่ตรัสรู้ที่พระพุทธเจ้าทรงพูดถึงและมีอยู่จริงตามเอกสารที่ปรากฏ การที่ได้ไปดูไปเห็นนั้นเป็นการกระตุ้นเตือนจิตให้เกิดมีความคิดมีจิตสำนึกระลึกถึงคุณของพระพุทธเจ้า โพธิมณฑลยังได้ชื่อว่าเป็นที่ประกาศอิสระภาพความเป็นมนุษย์และเป็นจุดเริ่มต้นของพระพุทธศาสนา
๓. โพธิมณฑลเป็นปูชนียสถาน เป็นที่ประดิษฐานสิ่งสำคัญคือต้นพระศรีมหาโพธิ์ซึ่งจัดเป็นบริโภคเจดีย์ ต้นพระศรีมหาโพธิ์นี้เปรียบประดุจองค์แทนพระศาสดา เป็นที่สักการะบูชาในเบื้องต้น ภายหลังการปรินิพพานของพระพุทธเจ้า ต่อมาได้มีการสร้างพระพุทธรูปจำลองขึ้นมาพร้อมทั้งพระมหาเจดีย์และสัสตมหาสถานภายในบริเวณโพธิมณฑล สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญเกี่ยวเนื่องกับพระพุทธเจ้าเพื่อให้เป็นที่ระลึกถึงพระพุทธเจ้า พระธรรม และพระสงฆ์ เป็นศูนย์รวมแห่งความดี และยังเป็นศูนย์รวมแห่งดวงใจชาวพุทธทั่วโลกจนได้รับยกย่องจากองค์การยูเนสโกให้เป็นมรดกโลก ประเภทมรดกทางวัฒนธรรม เมื่อปีพ.ศ. ๒๕๔๕
|