วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ ๑) เพื่อศึกษาหลักคำสอนเรื่องบุญและประโยชน์แห่งการบำเพ็ญบุญในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท ๒) พื่อศึกษาการบำเพ็ญบุญของอุบาสกในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท และ ๓) เพื่อวิเคราะห์การบำเพ็ญบุญของอุบาสกในคัมภีร์พระพุทธศาสนากับสังคมไทยปัจจุบัน
จากการศึกษาเอกสารและการสัมภาษณ์ พบว่า หลักคำสอนเรื่องบุญและประโยชน์แห่งการบำเพ็ญบุญในพระพุทธศาสนา เป็นหลักการปฏิบัติเพื่อชำระกาย วาจา และใจให้สะอาดบริสุทธิ์จากอกุศลกรรมทั้งหลาย เป็นกรรมดี (กุศลกรรม) อันส่งผลให้ได้รับความสุขความเจริญในการดำเนินชีวิต มีประโยชน์มากทั้งในปัจจุบันและภายหน้า ตลอดถึงเป็นประโยชน์อย่างยิ่ง (นิพพาน)
อุบาสกได้มีบทบาทต่อการบำเพ็ญบุญ ด้วยการอุปถัมภ์พระภิกษุสงฆ์และช่วยธำรงพระพุทธศาสนาให้มีความมั่นคงไว้เป็นอย่างดี จากนั้นอุบาสกมีเป้าหมายในการบำเพ็ญบุญ ด้วยการเข้าถึงสรณะ การทำหน้าที่อุปัฏฐาก การได้บรรลุมรรคผล การตั้งความปรารถนาไว้ในอดีตชาติ และการยึดเหนี่ยวจิตใจ โดยการสงเคราะห์กันและกัน เพื่อประโยชน์แก่ตนเองและสังคม
การบำเพ็ญบุญของอุบาสก ในสมัยพุทธกาลและสมัยปัจจุบัน ต่างก็มีบทบาทและ เป้าหมายการบำเพ็ญบุญในลักษณะที่คล้ายๆ กัน แต่เนื่องจาก ในสมัยปัจจุบันมีการพัฒนาทางวัตถุเจริญมากขึ้นทำให้การบำเพ็ญบุญในส่วนหนึ่งของอุบาสกมีบทบาทเพิ่มมากกว่าในสมัยพุทธกาลซึ่งมีส่วนดีคือทำให้พระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรือง และมีส่วนเสียคือ การทำเพื่อหวังผลประโยชน์ส่วนตน โดยที่อุบาสกต้องช่วยกันพิจารณาแก้ไขปัญหาและช่วยพระสงฆ์ธำรงพระพุทธศาสนาไว้ให้มั่นคง ดังนั้น การบำเพ็ญบุญของอุบาสกที่ดีจึงต้องทำหน้าที่ในหลักอุบาสกธรรมให้บริบูรณ์ เพื่อประโยชน์สุขแก่ตนเองและสังคมต่อไป
|