วิทยานิพนธ์ฉบับนี้  มีวัตถุประสงค์การศึกษา  ๓  ประการ  คือ (๑) เพื่อศึกษาภิกขุปาฏิโมกข์ในพระพุทธศาสนาเถรวาท  (๒) ศึกษาสภาพและปัญหาภิกขุปาฏิโมกข์ของพระสงฆ์ในปัจจุบัน  และ  (๓)  เพื่อศึกษาแนวทางส่งเสริมภิกขุปาฏิโมกข์ของพระสงฆ์ในปัจจุบัน  

ผลการศึกษา พบว่า

ภิกขุปาฏิโมกข์ในพระพุทธศาสนาเถรวาทพบว่ามีการกำเนิดและพัฒนาการภิกขุปาฏิโมกข์ในพระพุทธศาสนาเริ่มตั้งแต่สมัยพระพุทธเจ้าวิปัสสีพระพุทธองค์ได้ทรงแสดงโอวาทปาฏิโมกข์ ๖ เดือนต่อหนึ่งครั้ง แต่การบัญญัติสิกขาบทยังไม่มีการบัญญัติส่วนการทำอุโบสถก็ทำในที่แห่งเดียวเท่านั้น  คือ ในอุทยานเขมมฤคทายวัน ต่อมาถึงสมัยพุทธกาลจึงได้มีการบัญญัติภิกขุปาฏิโมกข์ไว้ และทรงแสดงเพียงครั้งเดียวต่อจากนั้นก็ทรงให้สาวกเป็นผู้แสดงภิกขุปาฏิโมกข์ในพระพุทธศาสนาเถรวาท  คือ ข้อวินัยของพระภิกษุที่เกี่ยวเนื่องด้วยภิกขุปาฏิโมกข์  คำว่า  ภิกขุปาฏิโมกข์ หมายถึง สิกขาบทที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติแก่ภิกษุทั้งหลาย  หรือศีลของภิกษุสงฆ์  ซึ่งทำให้บุคคลผู้รักษา  คุ้มครองศีลดีแล้ว  ย่อมไม่ตกไปสู่อบาย ความสำคัญของภิกขุปาฏิโมกข์ คือ มีความสำคัญต่อความเป็นอยู่ของพระภิกษุ  ทำให้พระภิกษุให้ได้ระลึกถึงศีล ของตน  อันจักเป็นประโยชน์ต่อพระภิกษุให้ได้ศึกษาทบทวนพระวินัยที่เป็นหลักปฏิบัติ  ประเภทของปาฏิโมกข์ มี  ๒  ประการ คือ  โอวาทปาฏิโมกข์ กับ อาณาปาฏิโมกข์ เนื้อหาส่วนใหญ่เกี่ยวกับศีลของภิกษุ และนางภิกษุณี การปรับอาบัติ บทลงโทษ และอานิสงส์ของการเข้าร่วมสังฆกรรมการสวดและฟังภิกขุปาฏิโมกข์

                   สภาพและปัญหาภิกขุปาฏิโมกข์ของพระสงฆ์ในปัจจุบัน พบว่า สภาพและปัญหาภิกขุปาฏิโมกข์ของพระสงฆ์ในปัจจุบันมีความเปลี่ยนแปลงไปจากอดีต และสภาพของสังคมตามยุคสมัย เช่น ด้านวัดหรืออุโบสถ ผู้สวด  พระสงฆ์  เอกสารตำรา และการเผยแพร่ ก็มีจำนวน มากขึ้น เพียงพอสำหรับการทำสังฆกรรม  แต่มีบางวัดที่ไม่เพียงพอในหลายๆด้านส่วนใหญ่เป็นสถานที่อยู่ในชนบท และปัญหาที่สำคัญของภิกขุปาฎิโมกข์  คือ ด้านผู้สวด ยังมีจำนวนน้อยและนับวันจะลดลงเรื่อยๆ ส่วนของเอกสารตำรา ยังมีจำนวนที่ไม่เพียงพอต่อการศึกษา  ส่งผลให้การเผยแพร่ กระทำได้น้อยลง ซึ่งอาจทำให้พระสงฆ์ส่วนหนึ่งไม่รู้ในภิกขุปาฏิโมกข์ และข้อปฏิบัติอาจไม่ถูกต้องตามพุทธบัญญัตติของพระพุทธองค์ได้

                   แนวทางส่งเสริมภิกขุปาฏิโมกข์ของพระสงฆ์ในปัจจุบัน  พบว่า มีอยู่ ๕  ด้าน  คือ  (๑) ด้านวัด  ควรมีการส่งเสริมด้านความสะอาด และ การตกแต่งสถานที่  เป็นต้น  (๒) ด้านผู้สวด ควรฝึกอบรมให้พระสงฆ์มีการสวดเพิ่มมากขึ้น  (๓) ด้านพระสงฆ์ ควรมีการฝึกอบรมให้พระสงฆ์เห็นความสำคัญของภิกขุปาฏิโมกข์ และอานิสงส์ที่พึงจะได้รับ  (๔) ด้านตำรา  ควรมีการส่งเสริมจัดหาตำราเอกสารที่เกี่ยวกับภิกขุปาฏิโมกข์  ตลอดจนทำสื่ออินเทอร์เน็ต และงานวิจัยมากขึ้น และ (๕) ด้านการเผยแพร่  ควรส่งเสริมให้บุคคลที่มีความเกี่ยวข้องโดยเฉพาะพระสงฆ์ได้เข้ามามีบทบาทในการเผยแพร่ภิกขุปาฏิโมกข์ไปสู่พระสงฆ์ด้วยกัน  และพุทธศาสนิกชนทั้งหลายทั่วไปให้เข้าใจถึงการทำสังฆกรรมภิกขุปาฏิโมกข์หรือข้อวัตรปฏิบัติที่ถูกต้อง  เพื่อดำรงไว้ซึ่งหลักพระวินัยในพระพุทธศาสนาสืบไป  

ดาวน์โหลด