การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ข้อ คือ ๑) เพื่อศึกษาบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน ในอำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ ๒) เพื่อเปรียบเทียบระดับบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน ในอำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ จำแนกตามปัจจัยพื้นฐานส่วนบุคคล ๓) เพื่อศึกษาปัญหา อุปสรรค และข้อเสนอแนะแนวทางการส่งเสริมบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน ในอำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ ประชากรที่ใช้ในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ คือ ประชาชนในอำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ เมื่อเปรียบเทียบกับตารางของ Krejcie & Morgan ได้กลุ่มตัวอย่างจำนวน ๓๐๒ รูป ตัวแปรต้น ได้แก่ อายุ จำนวนพรรษา การศึกษาทางธรรม การศึกษาทางบาลี การศึกษาทางสายสามัญตำแหน่งหน้าที่ ตัวแปรตาม ได้แก่ บทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเป็นแบบสอบถามเกี่ยวกับบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน และแบบสอบถามความคิดเห็นเกี่ยวกับปัญหาอุปสรรค ข้อเสนอแนะแนวทางบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน มีค่าความเชื่อมั่นของแบบสอบถามทั้งฉบับ ๐.๐๕ สถิติที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าความถี่ (Frequency) ค่าร้อยละ (Percent) ค่าเฉลี่ย (Mean) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) การทดสอบค่าที (t – test) การวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว (One - way ANOVA) การเปรียบเทียบรายคู่ด้วยวิธีผลต่างนัยสำคัญที่น้อยที่สุด (Least Significant Difference : LSD) และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัย พบว่า
๑. จากการศึกษาบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน ในอำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก (x̅ = ๓.๘๗) เมื่อพิจารณารายด้าน พบว่า บทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน ในอำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ อยู่ในระดับมากทุกด้าน พิจารณาจากค่าเฉลี่ย พบว่า พระสงฆ์มีบทบาทในการพัฒนาชุมชนด้านจิตใจมากที่สุด (x̅ = ๓.๙๑) รองลงมาด้านสังคม ด้านการศึกษา ด้านสิ่งแวดล้อม และด้านเศรษฐกิจ ตามลำดับ
๒. การเปรียบเทียบเปรียบเทียบบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน ในอำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ พบว่า ผลการเปรียบเทียบบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน จำแนกตาม อายุ จำนวนพรรษา วุฒิการศึกษานักธรรม วุฒิการศึกษาบาลี วุฒิการศึกษาสายสามัญ ตำแหน่งหน้าที่ และประสบการณ์ในการปฏิบัติหน้าที่ ต่างกัน มีบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ ๐.๐๕
๓. ปัญหาอุปสรรคในบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน ในอำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ได้แก่ ประเด็นแรก คือ พระสงฆ์ให้ความสำคัญน้อยต่อการพัฒนาชุมชน ยังขาดการเสียสละอย่างจริงจังในการยื่นมือเข้าไปช่วยเหลือสังคม ดำเนินการกระทำไปตามรูปแบบวิธีการเดิมๆ ขาดการคิดริเริ่มสร้างสรรค์ ประการที่สองคือ พระสงฆ์ขาดการวางแผน แนวทาง นโยบาย กลยุทธ์ที่ชัดเจน ในการพัฒนาสังคม ขาดความต่อเนื่องในการดำเนินงาน และประการที่สาม คือปัจจุบันความก้าวหน้าของหน่วยงานรัฐภาคส่วนต่างๆ มีบทบาทในการพัฒนาสังคมอย่างกว้างขวาง ทั่วถึง ทำให้วัดและหรือพระสงฆ์มีบทบาทในการช่วยเหลือพัฒนาสังคมด้านต่างๆ น้อยลง แทบไม่มีเลย ซึ่งต่างกับสมัยก่อนที่วัดเป็นศูนย์กลาง ที่พึ่งของสังคมด้านต่างๆ
๔. ข้อเสนอแนะแนวทางส่งเสริมบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน ในอำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์ ประเด็นแรก คือ มหาเถรสมาคมควรกำหนดแผนแม่บทนโยบาย ที่ชัดเจน ทันกับยุคสมัยปัจจุบัน เกี่ยวกับบทบาทของพระสงฆ์ในการพัฒนาชุมชน เพื่อนำไปสู่การปฏิบัติอย่างแท้จริง ประเด็นที่สอง คือคณะสงฆ์ควรมีการสนับสนุนส่งเสริมให้พระสงฆ์ได้มีการพัฒนาศักยภาพ ความรู้ ความสามารถ ปลูกฝังการเสียสละประโยชน์สุขส่วนตนเพื่อประโยชน์สุขส่วนรวม และประเด็นท้ายสุด คือพระสงฆ์ควรมีการร่วมมือกับท้องถิ่นภาคส่วนต่างๆ ในการร่วมกันรณรงค์ ให้ประชาชนอนุรักษ์ เห็นความสำคัญของสิ่งแวดล้อม ดำเนินชีวิตอยู่บนพื้นฐานความพอเพียง
|