งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์การตีความ และวิธีการสอนธรรมะของหลวงพ่อเทียม จิตฺตสุโภ ในเนื้อหาจะกล่าวถึงหลักการตีความ วิธีการสอนของพระพุทธเจ้า และวิธีการสอนธรรมะของหลวงพ่อเทียม จิตฺตสุโภ ซึ่งผู้วิจัยได้แบ่งการศึกษาออกเป็น ๕ บท ในแต่ละบทได้ศึกษางานสำคัญ ดังนี้ บทที่ ๑ ความเป็นมาและวัตถุประสงค์ของการวิจัย บทที่ ๒ หลักการตีความ และวิธีการสอนของพระพุทธเจ้า บทที่ ๓ การตีความธรรมะของหลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ บทที่ ๔ วิธีการสอนธรรมะของหลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ บทที่ ๕ สรุป ผลการวิจัยและข้อเสนอแนะ จากการศึกษาการตีความและวิธีการสอนธรรมะของหลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ ทำให้ทราบข้อดีจากคำสอนของหลวงพ่อเทียน และทราบความแตกต่างของการอธิบายตามความเข้าใจของท่านที่เป็นการอธิบายนอกกรอบคัมภีร์ จนกระทั่งต้องมีทฤษฎีการตีความเข้ามาช่วยในการอธิบาย เพื่อเป็นข้อวินิจฉัยเปรียบเทียบหลักคำสอนที่ท่านเข้าใจ ทำให้ทราบความเด่นชัดทั้งในเรื่องการตีความและวิธีการสอนธรรมะของหลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ ดังนี้ ๑. การตีความเป็นวิธีการที่ช่วยให้ผู้ศึกษาเข้าใจในความหมาย และมุมมองในการศึกษาเรื่องต่างๆ ทำให้ได้รับแนวคิดใหม่ๆ อันส่งผลต่อกระบวนการคิดอย่างมีเหตุผลโดยตั้งอยู่บนรากฐานแห่งความเข้าใจที่ถูกต้องมากขึ้น ๒. หลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ เป็นพระที่มีความอุตสาหะพยายามในการปฏิบัติธรรมจนเกิดความเข้าใจ โดยการปรับประยุกต์วิธีการตามความเข้าใจของตนเอง การสอนของท่านจึงไม่ยึดติดอยู่กับตำรา แต่เป็นการอธิบายจากสภาวะที่สัมผัสได้ด้วยใจ อันเกิดจากการปฏิบัติตามวิธีการเจริญสติแบบเคลื่อนไหว การตีความและวิธีการสอนธรรมะของหลวงพ่อเทียน จิตฺตสุโภ เป็นปรากฏการณ์ใหม่ที่ผู้ศึกษาธรรมะควรศึกษา เพื่อความเข้าใจและปฏิบัติตามแนวคำสอนของพระพุทธองค์ให้ถูกต้องยิ่งขึ้น