บทคัดย่อ

                       วิทยานิพนธ์เล่มนี้ ผู้วิจัยได้ทำการศึกษาวิเคราะห์คุณธรรมและบทบาทของพระโสณโกฬิวิสเถระที่ปรากฏในคัมภีร์พุทธศาสนา โดยมีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ  (๑) ศึกษาชีวประวัติของพระโสณโกฬิวิสเถระ  (๒) ศึกษาคุณธรรมและบทบาทของพระโสณโกฬิวิสเถระ (๓) เพื่อศึกษาวิเคราะห์คุณธรรมและบทบาทของพระโสณโกฬิวิสเถระโดยใช้วิธีการศึกษาข้อมูลที่ปรากฏในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา

                       ผลการวิจัยพบว่า พระโสณโกฬิวิสเถระมีคุณธรรมและบทบาทที่โดดเด่น ดังต่อไปนี้

                       ๑) ชีวประวัติของพระโสณโกฬิวิสเถระ สรุปได้ว่า พระโสณโกฬิวิสเถระนั้นผ่านการสนับสนุนของกุศลที่ได้เคยทำไว้ในอดีตชาติและในชาติปัจจุบันได้ฟังธรรมจากพระพุทธเจ้า เกิดความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา จึงตัดสินใจออกบวช บำเพ็ญเพียร และได้รับการแนะนำจากพระพุทธเจ้าให้ปรับอินทรีย์ให้เสมอกันกระทั่งบรรลุพระนิพพาน

                       ๒) คุณธรรมและบทบาทของพระโสณโกฬิวิสเถระ หลังจากที่ท่านบรรลุอรหัตตผลได้กล่าวพยากรณ์อรหัตผลในสำนักของพระพุทธเจ้า พระโสณโกฬิวิสเถระ ได้รับยกย่องจากพระบรมศาสดาว่ามีความเป็นเลิศกว่าภิกษุทั้งหลายในด้านผู้ปรารภความเพียร เป็นความเพียรที่บริบูรณ์สม่ำเสมอ ไม่หย่อนนัก ไม่ตึงนัก ไม่ให้จิตปรุงแต่งภายใน ไม่ให้ฟุ้งซ่านภายนอก ด้านพุทธานุญาต พระโสณโกฬิวิสเถระได้รับพุทธานุญาติจากพระพุทธเจ้าให้ใช้รองเท้าชั้นเดียวได้ ท่านเกรงว่าหากมีพุทธานุญาตให้ท่านใช้รองเท้าชั้นเดียวได้แต่เพียงผู้เดียวจะเป็นที่ครหาและเสื่อมเสียมาถึงพระผู้มีพระภาคเจ้า จึงทูลขอให้ทรงอนุญาตแก่ภิกษุสงฆ์ทั้งหลายให้ใช้รองเท้าได้เช่นกัน พระพุทธองค์ก็ทรงอนุญาตตามความประสงค์

                       ๓) การวิเคราะห์คุณธรรมและบทบาทของพระโสณโกฬิวิสเถระ จากการศึกษาพบว่าการพยากรณ์อรหัตตผลจัดเป็นการพยากรณ์ที่ไม่ก้าวล่วงละเมิดสิกขาบทของพระพุทธเจ้าว่าด้วยการอวดอุตริมนุสสธรรม นั่นก็คือว่าเป็นการพยากรณ์อรหัตตผลโดยถูกต้อง ส่วนคุณธรรมด้านบำเพ็ญเพียร พระพุทธเจ้าไม่ได้ทรงปฏิเสธหรือคัดค้านการบำเพ็ญเพียรอย่างหนัก แต่พระองค์ทรงปฏิเสธหลักการบำเพ็ญการทรมานตน (อัตตกิลมถานุโยค) และทรงชี้แนะการบำเพ็ญทางสายกลาง และพระโสณโกฬิวิสเถระถือว่าเป็นมูลเหตุที่พระพุทธเจ้าทรงอนุญาตให้พระภิกษุในสมัยนั้นได้สวมใส่รองเท้าชั้นเดียวได้ และถือปฏิบัติตามกันมาจนถึงทุกวันนี้

ดาวน์โหลด